Het Rijksmuseum te Amsterdam

Ons Nationale Museum

Column nr 315
De Bankgiroloterij laat al een aantal jaren een museum bus plus rijden voor senioren, die zo op een gemakkelijke manier kennis kunnen maken met een stuk cultuur. Deze keer was de bestemming op 14 april 2014 het Rijksmuseum. Je stapt in en even werd gepolst of een inbreng van een kunsthistoricus iets ging toevoegen aan een geslaagde museumdag. Chauffeur en reisleider waren beide van mening, dat er voldoende informatie werd verstrekt om de zestig plussers een indruk van het museum te geven. Buiten het slippertje van de chauffeur die het over Cuyper had als architect van het Rijks, viel daar verder niet veel op af te dingen omdat de video een goed beeld gaf wat de bezoekers te wachten stond en het publiek was niet academisch maar breed samengesteld, waarvan sommige maar weinig in Amsterdam kwamen, laat staan dat ze een museum bezochten. De chauffeur liet op de heenreis interessante plekjes Amsterdam zien en na een lunch werden er drie groepen ingedeeld en iedere groep van 15 mensen kreeg een rondleidster mee. Onze dame had kunstgeschiedenis gestudeerd aan de UVA en had een heldere dictie en betrok het publiek bij haar uiteenzetting. Waarom is de nachtwacht zo beroemd? Antwoord, omdat het een actie weergeeft, terwijl andere schutterstukken statieportretten zijn. Waarom maakte Rembrandt al vroeg een zelfportret? Omdat hij toen nog geen geld had om modellen te laten poseren. Bij het bijzondere kabinet van zilveren voorwerp vertelde zij het verhaal van het object Artemis op het hert, dat dit kon worden opgewonden en dan langs alle gasten voorbijging en waar het stopte , mocht de gast wijn drinken uit het voorwerp. Een spelletje dat de mensen in de zeventiende eeuw bij grootste partijen graag speelde. In de centrale hal werd gewezen op de nieuwe terrazzo vloer en het terugbrengen van alle oorspronkelijke wandschilderingen, die op doek waren gekopieerd. Inmiddels waren vele medereiziger/sters al op de hoogte gesteld van het restaureren van de plafonds met dat eindeloos aantal sterren die door schilders, liggend op hun rug hoog op rollagers minutieus waren aangebracht. Prachtig, prachtig, prachtig, een geweldige dag. De negentiende eeuw werd nog een spoorslags bezocht, om Breitner van Gogh, Jozef en Isaac Israëls en de Marissen te bewonderen en natuurlijk het bijzonder fraaie Mesdag schilderij Er is veel te genieten in het leven, dat moet je zien, wat moeite voor doen en geeft je weer veel energie voor de komende perioden. Leef, wees creatief, in sport en spel, in beoefenen van muziek en kunst en creatief schrijven.
Kunstboeken, lezingen, essays, rondleidingen etc.
j.j.jong@quicknet.nl
Drs JJJ, artes admirans

In kunst beleggen

Een record opbrengst voor een Breitner schilderij

Column nr. 314 dd.  2 april 2014

Hierbij treft een afbeelding van een schilderij van Breitner. Op 18 oktober 2005, dus nagenoeg negen jaar geleden werd dit schilderij, destijds bij veilinghuis Sotheby verkocht voor een bedrag van € 381.600.= In de catalogus van het veilinghuis werd een richtprijs aangegeven van € 250.000.- tot € 350.000.- . Er moet dus flink op geboden zijn, want anders kon er toentertijd niet zo'n formidabel bedrag voor betaald zijn. Desbetreffend veilinghuis is nu uit Amsterdam weg. In het kader van het werkcollege Kunst en handel, hebben wij heel wat van die veilinghuizen en galeries bezocht. Ja, dat was een boeiende tijd en eigenlijk de meest praktische in het vak van de kunst. Natuurlijk is de kennis van alle werken belangrijk, maar de docent die het werkcollege gaf, was een praktijkman, die zelfs in de beoordelingscommissie van Tefaf  Maastricht zit en dan moet je beslist van goede huize komen. Dat het toevallig ook nog mijn mentor was, was een prettige bijkomstigheid, maar veel heb ik van hem geleerd en een aangenaam mens om mee te werken. Dat zal wederzijds geweest zijn, want samen met hem kwamen we tot de conclusie dat de Beeldende Kunst moderne tijd, goed bij mij paste, omdat ik ook veel over kunst wilde publiceren en deze column is er een voorbeeld van. Nu even een stuk citaat uit mijn essay over de kunsthandel "  Alhoewel de veilinghuizen een bemiddelende rol spelen  en werken krijgen aangeboden voor de verkoop, komt het een enkele keer voor dat zij de aanbieder van een schilderij adviseren om het schilderij eerst op te knappen om het een verhandelbare kans te geven. De veilinghuizen stellen het conditierapport op, maken de catalogus, en worden de schilderijen voor de kijkdagen opgehangen. De potentiele kopers lopen meer risico als het gaat om de vast te stellen authenticiteit, de conditie van het werk en de herkomst. De schilderijen ter plekke mogen van alle kanten worden bekeken, van de muur gehaald, aan ultraviolette straling worden blootgesteld om de onderlagen te bestuderen. Ook de achterkant met labels van veilinghuizen en inventarisnummers van vorige eigenaren is interessant.. De veiling geschiedt bij opbod en wanneer het werk zijn bodemprijs niet haalt, wordt het teruggetrokken. Op de desbetreffend veiling van 18 oktober 2005, waar hoofdzakelijk schilderijen van de Haagse School werden geveild, was de opbrengst van de veiling € 4.448.210.-. Er werden 233 werken aangeboden en 136 werden er niet verkocht. De dame met kat hieronder zat daar ook tussen. De koper moet vervolgens een opslag betalen welk bedrag voor de bemiddeling van het veilinghuis is. Het is een boeiende handel, maar je moet wel over veel kennis beschikken om niet een kat in de zak te kopen. Maar aan dit schilderij is de koper beslist niet bekocht, want het is beslist Breitneriaans en fraai van kleur en opzet.
Geniet van het mooie voorjaar, wees creatief, een goed medemens en laat cynisme niet zegevieren, maar positief blijven. Daar kom je het verste mee en veel zaken heb je nu eenmaal niet in de hand en een beetje geluk in het leven, maakt alles meer leefbaar.
Kunstboeken, essays, lezingen, rondleidingen, j.j.jong@quicknet.nl

Bijschrift G.H. Breitner, Dame met kat, 1881, olieverf op doek, 75 x 50 cm

















 

De nieuwe Franciscus stijl

Franz von Assisi
column nr 313 dd 27 maart 2014

Franciscus staat in de eerste afbeelding op zijn kop, maar deze heilige uit de Middeleeuwen zet onze tijd ook weer eens op zijn kop in de persoon van Argentijnse kardinaal Bergoglio, die tot primus inteer pares werd gekozen als paus van de R.K.Kerk en als naam Franciscus koos en in de mentaliteit van deze eenvoudige monnik nu zijn pastorale zending uitoefent in alle eenvoud. Niet in de vertrekken van het Vaticaan, maar in een eenvoudig hotel, waar hij ook al logeerde als hij in Rome was voor overleg. Ook zijn auto is geen dure Mercedes, maar een eenvoudige personenauto, waarmede hij zich door Rome begeeft. Juist deze dagen streek president Obama met zijn Air Force One  neer in Rome om deze spirituele leider van een van de grootste kerkgenootschappen te ontmoeten en te praten over de vrede in de wereld. Al eeuwen door hebben pauzen veel morele invloed gehad op landen en burgers en regeringen als het gaat om handhaving van vrede en veiligheid. Deze afbeelding komt uit een lijvig boek in een zwart kartonnen etui erom heen, dat ik alweer heel wat jaren terug kocht toen het in de boekhandel afgeprijsd werd van f 372.50 tot f 124.45. Van 100% naar 33%. Hoeveel keer het was gepakt onder meer door mij , is niet te tellen, maar de prijs was telkens de barrière waardoor het in het schap bleef liggen en dat zal niet alleen bij deze bibliofiel het geval geweest zijn. Het verhaal van Franciscus zal velen van u bekend zijn en dat wordt overgeslagen.Volgelingen van deze stichter van een Middeleeuwse kloosterorde woonden hier in de buurt. Die mannen droegen een bruine pij  met een wit koord om hun middel en zaten met blote voeten in sandalen. Heden ten dage zal je ze zo niet veel meer uitgemonsterd zien, maar die eenvoudige leefwijze zullen ze ongetwijfeld nog voeren. Zij werden bedelmonniken genoemd en hadden veel parochiekerken in grote steden als Amsterdam, Haarlem, Hoorn, Den Haag etc. etc. De paters bekommerden zich om de arme medemens en deden veel caritatief werk.
Op een Italië reis deden we Assisi aan. Een aanrader als u eens naar Umbrië gaat. De kloosterkerk bestaat uit een onder en bovenkerk.In de bovenkerk treft u de prachtige fresco's aan van Giotto, die goed bewaard zijn gebleven en als een stripverhaal het leven van Franciscus verbeeldden. Je ziet  hierbij ook een afbeelding dat hij de dieren toespreekt. We hebben aan hem Werelddierendag te danken. Wereldwijd kent de orde van de Franciscanen nog vele volgelingen en de wereldberoemde Santa Croce kerk in Florence is geheel in die middeleeuwse gotische stijl gebouwd. Tot aan de bouwstijlen van de kloosters en kerken ging de invloed van deze eenvoudige monnik. Eindeloos veel biografieën zijn over hem geschreven en hoeveel mensen heten er niet Frans of Francesca. Talloze. Het prachtige geïllustreerde boek is een sieraad voor mijn boekenkast. Titel : Franz von Assisi, een Duitse uitgave van Belser Verlag uit Stuttgart, met bijdragen van Gabriele Atanassiu onder de titel : De oorsprong van de Franciscaanse kunst en Giotto en Franciscus.
Het lezen van een biografie van deze Franciscus is een aanrader. Het kan je brengen tot de kern van ons leven.
Kunstboeken, lezingen, adviezen, essays, rondleidingen : j.j.jong@quicknet.nl
Geniet, leef, wees een prettig medemens, heb oog voor allen die het moeilijk hebben na verlies van een geliefde of van een baan. Deze mensen hebben een steuntje in de rug van goede mensen nodig.
Drs JJJ, artes admirans

 

Een afbeelding uit de Romeinse bibliotheek van het Vaticaan, uit het  archief van de Sint Pieter. Het is een blad uit een  Italiaans brevier, uit de veertiende eeuw. Rechts ziet u hoe Franciscus de vogels toespreekt en links de gebeurtenis dat hij de stigmata ontvangt, dat wil zeggen dat hij wonden kreeg in handen en voeten en in zijn zij zoals Christus die opliep tijdens zijn kruisiging.

 

Verstilde stedepracht

Stadsgezichten
Column nr 312 dd 13 maart 2014

Alweer tien jaar terug moesten de derdejaars studenten Kunstgeschiedenis een essay schrijven in het kader van collectie-onderzoek. Het werkcollege dat onder verantwoording viel van vier docenten, waarvan er twee daadwerkelijk de colleges gaven, omvatte het volgende:
-determineren en beschrijven van fysieke en formele kenmerken van enkele objecten en het beoordelen ervan
-kritisch analyseren en vergelijken met catalogusentries en digitale registratiesystemen en vastleggen eigen bevindingen.
-het zoeken naar informatie over geschiedenis van objecten
- het presenteren van onderzoeksresultaten in kritische en kunsthistorisch verantwoorde catalogusentries.
Ter verduidelijking een entry is een kunsthistorische beschrijving van een kunstobject. Een studieonderdeel dat buitengewoon boeiend was omdat het veel behelsde en de toekomstige kunsthistoricus de middelen gaf om zelfstandig onderzoek te doen. Je kon uit een aantal onderwerpen kiezen en gekozen werd voor stadsgezichten. Gekozen werd onder meer een stadsgezicht van Cornelis Springer die de Zuiderbuitenhaven in Enkhuizen had geschilderd. Het werk hangt in het Rijks te Amsterdam. Gezien de geringe afstand naar de West-Friese havenstad Enkhuizen, werd gezocht naar de plek waar Springer had staan schilderen. Die locatie was te vinden en het geschilderde bruggetje bestaat nog steeds. Vastgesteld werd dat niet alle panden overeenkwamen met de huidige, maar dat Springer andere panden uit de stad ertussen voegde. De andere panden waren stadsgezichten in Amsterdam en Rhenen en van deze waren de locaties van de schilders moeilijker vast te stellen, maar het essay wilde een link leggen met de grote zeventiende eeuwse stadsgezichtenschilders als Berckheide, Saenredam en Vermeer. Mijn oorspronkelijke versie met een schilderij van Kaspar Karssen die het oude beursgebouw te Amsterdam  had geschilderd, vond in de ogen van de docenten en ook van een aantal collega's geen genade  als stadsgezicht, omdat Karssen het binnenplein schilderde en het schilderij alleen een kijkje liet zien van de aangrenzende straat. De discussie was niet te winnen en derhalve werd besloten om het schilderij van Willem Witsen :De Oude Schans te Amsterdam op te voeren als onderzoeksobject. Daartoe was een bezoek aan het depot van het Stedelijk Museum onvermijdelijk, Dat depot ligt op het industrieterrein pal als je de Coentunnel uitkomt. Afspraak gemaakt en het schilderij was uit de stelling gehaald. Daar stond in de opslag ook dat kunstwerk van Jeff Koons : Ushering in banality, een persiflage op het geloof, een kunstwerk dat veel kritiek opriep en waarover eindeloos in de pers was geschreven. Maar het ging om het werk van Willem Witsen. Het werk werd opgemeten, bekeken, de verflaag en andere bijzonderheden genoteerd en met deze gegevens kon het essay verder uitgewerkt worden. De andere werken waren van Wouter van Troostwijk : wintergezicht bij het  Raampoortje. Van Charles Rocussen : De osjessluis bij de Kalverstraat en als laatste werk van Jan Weissenbruch ; Straatje te Rhenen. In het essay staat het volgende te lezen: Jan Weissenbruch heeft de stoffage van het schilderij beperkt tot twee converserende vrouwen in het zonlicht met boodschappentas en melkkan, verder nog een hond op straat en wat figuranten in de schaduw. Het straatje bestaat niet meer en het schilderij heeft derhalve voor Rhenen historische betekenis.
Hieronder volgt de afbeelding van dit schilderij en nog twee andere schilderijen, een van Jan en de ander van zijn naamgenoot J.H. Weissenbruch.
Geniet, wees creatief en vol goede moed, zing, dans, sport en maak er wat van en wees een prettig medemens.
Kunstboeken, lezingen, essays, taxaties etc. j.j.jong@quicknet.nl
drsjjj, artes admirans

Straatje te Rhenen  van Jan Weissenbruch

 

 

 

 

 

Links de Prinsengracht te Den Haag van Jan Weissenbruch en rechts een Strandgezicht van J.H. Weissenbruch

De leer van het perspectief

Vergelijken verschaft kennis
column nr. 311 dd 7 maart 2014
Een dezer dagen las ik in een column van een regionale journalist, dat hij alle kunst in de openbare ruimte maar weggegooid geld vond. Ja, vraag je dan, heeft hij zich verdiept in de materie of roept hij maar wat na een discussie in een of andere kroeg. Hij noemt onder meer het geheugen pad van het Verlaat dat bij de turborotonde - kruising Alkmaar-Leeuwaren/ Schagen-Hoorn is aangelegd. Hierbij wil ik opmerken dat het geheugen pad mijn tweede keuze was. De artistieke brug van Andre Pielage uit Utrecht had in ieder geval de passerende automobilist opgevallen en aangesproken. Maar in die processen beslisten uiteindelijk twee burgemeesters en zelfs nog de bevolking rond de omliggende rotonde en dan vallen er vreemde beslissingen. Wat is er immers mis mee met het monument op de afsluitdijk, geschonken door de aannemer of het beeld van Ir Lely op de dijk? Natuurlijk zijn er genoeg voorbeelden die bij de eerste opslag soms vreemd aandoen, maar wel om een verklaring vragen, Maar zoekt de passant of doet hij moeite het te begrijpen?  Als hij het dan niet begrijpt, kan hij op zoek gaan. De fantasie prikkelen van de toeschouwer, dat is het en hoe vaak worden bij niet per dag ergens toe of tot geprikkeld. Toegegeven sommige creaties zijn minder geslaagd zoals de stalen pilasters bij een rotonde te Bergen NH. Maar als je dan bedenkt dat het wellicht als stadspoort is ontworpen, dan staat het al meteen in een ander perspectief.
Maar het gaat hier om twee voorstellingen van een Nederlandse Renaissance schilder Jan van Scorel rond 1530 in vergelijking met een perspectief voorstelling van Jan Dibbets uit 1967. Dat moet u als lezer toch ook prikkelen. Het gaat hierom dat Jan van Scorel het belangrijkste van dit onderwerp in het centrum van het schilderij plaatst, terwijl Dibbets met zijn rechthoek met een diagonaal aangeeft hoe dat vertekent op het platte vlak. Het hanteren van het perspectief op het platte vlak werd ontdekt in de 15e eeuw bij een schilderij van Masaccio een fresco in de Sante Maria Novella te Florence, een voorstelling van de drie-eenheid met Maria. Daar werd voor het eerst perspectief geschilderd en men was verbaasd dat er zoveel diepte zat in dat werk. Termen als verkorting en vertekening deden hun intrede en dat werk zette de gehele schilderkunst op zijn kop. Zo is dat ook een beetje met het werk van Jan Dibbers. Daar schrijft Fuchs het volgende over : Op het gras was met touw een trapezium uitgelegd-met de kortste zijde vooraan. Doordat het onder een bepaalde hoek was gefotografeerd, verschijnt dat trapezium als rechthoek- waarvan de lijnen parallel zijn met de rand van het beeldvlak De rechthoek ligt dus in het gras, het gras daarachter werkt als ruimte, Een stap in de ontdekking van de abstractie. Deze perspectiefcorrecties zijn volslagen anders dan bijvoorbeeld de intuitief tastende ordening van Mondriaan. Hier is dus enige studie nodig, aandachtig kijken en je conclusies trekken, maar er valt wat te leren. Geniet, leef, wees een goed medemens en doe wat in je vermogen ligt het leven in je omgeving te veraangenamen. Dat kan van alles zijn, vrijwilligerswerk etc.
Kunstboeken, lezingen, essays, rondleidingen etc. j.j.jong@quicknet.nl
drs jjj, artes admirans
U bent nog twee afbeeldingen van mij tegoed. Hier zijn ze

Een stukje architectuur aan de Herengracht in Amsterdam

Herengracht 412
columnr nr. 310 dd. 27 februari 2014

Het middelste pand is nr 412, links daarvan 410

 

 

In de Schagense boekhandel werd het nieuwe exemplaar aangetroffen van alle grachtenpanden in de Amsterdamse grachtengordel. Tijdens het tweede jaar van de kunstgeschiedenis studie voor de propedeuse lag het accent op de architectuur. Dat hield onder meer in dat je een essay diende te schrijven met als onderwerp een beeldbepalend gebouw om daarop alle verworven kennis los te laten. Sommige collega's kozen het bekende pand Felix Meritis, anderen een grachtenpand. Je kon kiezen uit een aantal panden, die door de docent waren opgegeven. Voorkeur ging uit naar een pand aan de Herengracht in de buurt van de gouden bocht waar in de gouden eeuw Berckheide zijn beroemde schilderij maakte, dat weer terug is in het Rijksmuseum. Een andere collega had ook al een grachtenpand uitgekozen en beide gingen op stap om de eerste fysieke kennismaking te doen. Van de overzijde van de gracht werden er eindeloos veel foto's gemaakt, die mogelijk voor het essay gebruikt konden worden. Ook mocht binnen worden gekeken en het pand was in gebruik door een ICT bedrijf Lost Boys. In een centrale ruimte stond een raceauto destijds van Jos Verstappen. Dat hoorde bij het imago van deze snelle jongens, die hun geld met de snelle media verdienen. Men was dat wel gewend daar dat studenten kwamen kijken. Ook de toegang naar het prachtige koetshuis werd niet onthouden en zo kon uitgebreid het pand worden bestudeerd. De docent had ook gevraagd de maten van het pand te vermelden. Via de technische man van het pand werden de maten nauwkeurig gefaxt zodat heel nauwkeurig de maten in het dossier kwamen. Achteraf werd dit later aan de docent gemeld, dat deze van de technische staf van het pand waren doorgegeven. Al eerder werden in deze columns gewag gemaakt van de uitgebreide cartografische afdeling van de VU bibliotheek. Vanuit die afdeling werd een weergave van de plattegrond uit 1876 verworven en bij de bijlagen van het essay gevoegd. Architect van het pand was Philip Vingboons. De bouw startte aan het einde van 1664 en werd in 1667 voltooid. Naar hedendaagse begrippen een lange bouwperiode, maar in vergelijking met de Middeleeuwse kathedralenbouw over een periode van een eeuw, dus betrekkelijk kort. In het pand huisden veel bankiers In 1937/1938 zat er een bedrijf in dat onder de naam Cementijzerwaren Wittenberg opereerde. Het pand is aan de straatzijde 14.8 meter breed . De goothoogte ligt op 15.40 meter en het ins 28.35 meter diep. Alle bouwkundige omschrijvingen uit het essay laten we voor wat die destijds waard waren om een goed cijfer te halen, maar interessant is wel om te weten dat de raampartijen uit 16 vlakken bestaan, iedere keer vier bij vier. Door de symmetrie  kreeg dit pand zijn fraaie architectonische uitstraling. De panden van de grachtengordel behoorden bij de happy few van de gouden eeuw. Men wilde laten zien dat het familiefortuin goed was besteed. In  de industriële 19e eeuw vertrok de upper ten naar de buitenplaatsen van 't Gooi en Kennemerland, waar zij de fraaie buitenplaatsen stichtten. Hierbij enige indrukken van het pand. De foto's zijn door de schrijver gemaakt. Geniet, wees actief en creatief en wees een aangenaam medemens voor allen met je dagelijks en veel te maken hebt. Ondanks de moeilijke economische tijd is ons land vooraanstaand als het gaat om Winterspelen in Sotsji,, wereldkampioenschappen in Brazilië en ook al toonaangevend op het gebied van grond-weg en waterbouw.
Kunstboeken over veel onderwerpen, lezingen, essays, rondleidingen, adviezen etc. j.j.jong@quicknet.nl


drs jjj, artes admirans

Eerlijkheidshalve dient hier te worden vermeld, dat de tekening van dit fraaie grachtenpand werd gemaakt door mijn echtgenote Corry Jong-Meijer

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Dit is het koetshuis in de tuin, dat door een archeologische afdeling van de stad Amsterdam werd gebruikt als kantoorruimte.

 

Timetraveller in galerie Wegert en Sadocco

Timetraveller vlucht 224

column nr 309 dd 18 februari 2014

Van dit kunstproject maakte deze kunsthistoricus zelf deel uit. Het was een gezamenlijk project van Jabu Arnell en Ferry Jong. De galerie is gevestigd in het Noordhollandse Winkel en meerdere malen werd ik ingezet om spullen van Alkmaar naar Winkel te verhuizen. De galerie is van Wilma Wegert en Serge Sadocco, die een aantal jaren terug op deze locatie een galerie vestigde. Wilma Wegert heeft gedurende enkele jaren in Parijs en Tokyo gewoond en op het raam van de galerie staat:
Paris-Tokyo-Winkel en suggereert dat zij in die steden ook galeries hebben, maar dat is een grapje, zei Wilma. Maar soms vragen bezoekers waar onze galeries in deze steden zich bevinden. De galeriehouders hebben iets met moderne kunst en buurman Eric Beers - zijn werk hangt onder meer in Kranenburgh in Bergen NH- heeft daar ook al eens geëxposeerd. De timetraveller van Ferry en Jabu is een vervolgproject van eerdere installaties in het oude pand van Schuurman in Alkmaar, waar zij in een grote ruimte Vlucht 072 hadden geïnstalleerd. Een grote houten constructie in de ruime hal, waarin allerlei video-installaties waren geplaatst. Het maakte op de kunstwereld van Alkmaar veel indruk en een foto van hun werk verscheen op de voorpagina van de Alkmaarse courant. Hun tweede timetraveller bouwden zij op verzoek van Schoorlse kunst vierdaagse en die werd gebouwd in een oude dancing. Daar hadden de kunstenaars de makke, dat zij grote spiegels moesten neutraliseren, hetgeen zij deden door een gang te bouwen naar de timetraveller toe. In Winkel bouwde Ferry Jong een shuttle, die de vlucht 0224 ( kengetal van Winkel) die de vlucht in de tijd verbeeldde. Daarnaast had hij een constructie gebouwd, waar de timetraveller met motor was neergestort en het projectiel zag er verweerd en roestig uit. Het deed een zoontje van de bezoekers opmerken ; Pappa jij kan betere hutten bouwen. Door gebrek aan ruime was de video-installatie van Afrikaanse kunst ( Jabu) in een andere ruimte geplaatst, maar een goede kenner kon de verbanden wel leggen. De expositie werd afgesloten met een kunstdiner tussen de kunstinstallatie dat voortreffelijk was verzorgd door Wilma Wegert en Serge Sadocco. Op vragen van Wilma merkte Ferry op dat de timetraveller verleden en heden met elkaar deelt en dat hij tijdens het gehele proces van de opbouw telkens weer een andere opzet bouwde, tot het uiteindelijke resultaat. Bijzonder interessant was de discussie over kunst met Alex Prooper, een digital artist, die ook al enige keren aan de Schoorlse kunstvierdaagse deelnam. ( www.alexp.nl) Alex zette uiteen dat hij bezig was met een bewerking van de Canto ostinato van de Bergense musicus Simeon ten Holt. Hij was volop bezig om computer technisch grip te krijgen op het gehele muziekgebeuren en daarmede een manipulatie te maken. Verder heeft hij met zijn vriendin binnenkort een performance in Gent en had enige voorstellingen gemaakt voor kinderen in Brugge en Antwerpen. Binnenkort is hij ook present bij een kunstmanifestatie in Leiden, dat in de grachten van de stad plaats vindt. Ferry Jong stelde vast dat hij met Alex een click heeft als het gaat om het creatief denken. Daarom ook was Alex aangeschoven bij het diner om over de kunst te filosoferen en dat lukte met al die creatievelingen buitengewoon goed. Wilma Wegert maakt van de sessie een essay, dat goed dienst kan doen als PR voor de kunstenaars. In haar galerie komen veel studenten van de Rietveld academie die projecten als die van Ferry en Jabu opzetten gedurende enkele dagen of weken. Prettige bijkomstigheid dat de kunstenaars slaapplaatsen hebben in de galerie en niet heen en weer hoeven te reizen. Ook Ferry Jong bleef gedurende enkele nachten in de galerie om zijn project af te bouwen. De Finissage in plaats van vernissage is de afsluiting van het project, maar zal voor de kunstenaar meer voldoening schenken als een bijeenkomst bij de opening. Dan is er meestal geen gelegenheid om het kunstwerk intensief te bespreken. Het werk van Ferry Jong mag je als conceptuele kunst zien, waar het kunstwerk in een lang proces tot stand en waarin de loop van het proces soms interessanter en belangrijker als het uiteindelijke kunstwerk. Hierbij treft u aan de uitnodiging van de expositie en het visitekaartje van Alex Prooper
Geniet van kunst, het ligt voor het oprapen, maar je moet het wel zien. Kunstboeken, lezingen, essays, rondleidingen, taxaties,etc. j.j.jong@quicknet.nl
drs jjj, artes admirans

Stillevens

Parate kennis stelt in staat te combineren
column nr. 308 dd. 13 februari 2014

Als je lang intensief met kunst bezig bent, ga je verbanden zien, die een ander helemaal niet heeft opgemerkt of niet bij heeft stilgestaan. Zo werd tijdens de studiereis naar Berlijn in 2005 tijdens het referaat een verband gelegd tussen portretten van echtparen van Manet en Frans Hals.  Daar zaten nogal wat jaren tussen, maar bij onderzoek bleek dat Manet met een Nederlandse vrouw was getrouwd en tijdens zijn verblijf in ons land, de portretkunst van Frans Hals nauwkeurig had bestudeerd en de opzet van zijn schilderij ontleende aan het beroemde huwelijksportret Isaac Massa en Beatrice van der Laan ook wel geschreven als Beatrix van der Laen.( 1622) Het hangt alweer enige tijd in de eregalerij van het Rijks. Rudi Fuchs is een man met veel parate kennis en een scherpe blik. In zijn boek Kijken 2, zet hij twee stillevens naast elkaar. Dit keer een schilderij van Cezanne met allerlei soorten vruchten en enkele flessen met vloeistof, waarvan je mag aannemen dat het wijn zal zijn en het vergelijkende schilderij van Ina van Zyl uit 2011, meer dan 121 jaar later, onder de titel "prepared eggs",want Cesanne schilderde zijn stilleven in 1890. De motivatie omschrijft Fuchs als volgt"
" het kleine schilderij toont ons een realistische waarneming die zo pas kon ontstaan nadat de abstracte kunst was uitgevonden, We zien een opgemaakt ei in een donkere omgeving. Dat motief is eerst strak en koud, in drie aspecten verdeeld; het donker van de achtergrond, het kille gladde wit van het halve ei en het grijs gele ornament dat van de dooier gemaakt is. Prepared Egg, is zo een abstract beeld van een figuratief motief. Het is net als het schilderij van Cezanne klein, Het beeld lijkt echter groot en monumentaal.
Hij gaat door met de vergelijking en omschrijft : Cezanne liet zich door effecten van kleur en licht afleiden, maar de intens geconcentreerde Ina van Zyl heeft wat er te schilderen is, vast in de hand.
Die laatste vaststelling is buitengewoon  interessant, want hoe vaak lees je niet, dat composities gaandeweg het schilderen definitief ontstaan nadat er tijdens het schilderen andere inzichten komen en een opzet geheel wordt gewijzigd. Er zijn talloze schilderijen met volslagen andere ondertekeningen, die geheel afwijken van het uiteindelijke werk en dit soort zaken speelt bij andere creatievelingen, bij beeldhouwers, maar evenzeer bij schrijvers. Werk van Ina van Zyl, ken ik nauwelijks, maar durf in deze wel met Fuchs mee te gaan. De afbeeldingen ziet u hieronder.
Geniet van Sotsji, van de topprestaties van al die sporters die jarenlang bezig zijn geweest, die ultieme prestatie daar neer te zetten en ons land heeft al 12 keer laten zien, dat wij daar, zeker wat het schaatsen betreft meetellen. Je kunt nu eenmaal beter met zijn allen com

petitief sporten dan oorlog voeren. Je moet immers toch ook weer een keer vrede sluiten en de veroorzaakte ellende opruimen.
Kunstboeken, lezingen, essays, rondleidingen, adviezen en taxaties, j.j.jong@quicknet.nl
drs jjj, artes admirans

Het nieuwe Kranenburgh in Bergen

Kranenburgh cultuurtempel in Bergen NH

column nr. 307 dd. 4 februari 2014

Op de eerste plaats moet je vaststellen dat de aanbouw aan de voormalige villa geslaagd is. Dat is voor de architect, lijkt me, best wel een zware opgave geweest. Plak maar eens een modern gebouw aan een neo-renaissancistische villa. In het werkcollege architectuur van mijn laatste studiejaar schreef ik een essay over de aanbouw door Daniel Liebeskind aan het Joods historisch museum te Berlijn. Samen met een andere student hebben we dat museum op onze vrije dag tijdens de verplichte studiereis bezocht. Nog altijd staan die averechtse vormen van dat museum op mijn netvlies. Later in Osnabrück heeft hij een dergelijk architectuur nog een keer toegepast. Beide musea benadrukken de Shoa als aanklacht aan de westerse maatschappij. In Osnabrück is dat een vaste expositie van de joodse schilder Felix Nussbaum, die uiteindelijk ook slachtoffer werd van de Jodenvervolging in World War II. In Berlijn zijn dat meer fotoreportages en de donkere toren die je een indruk willen geven van die treinen met gedeporteerde slachtoffers naar Auschwitz , Dachau, Bergen-Belsen. De joodse schilder Else Berg die tot de Bergense School wordt gerekend, ondervond dat harde lot ook in Auschwitz. De mensheid zal het nooit leren. Wat in Afghanistan en Syrië nu gebeurt, valt in veel opzichten te vergelijken met de situatie in die afgrijselijke oorlog. Het conflict zit diep en nu spelen onderwerpen als Rusland, Sharia etc. etc. Een moeilijk conflict dat zomaar niet op te lossen valt.
Het bezoek aan het museum was interessant maar men zou bij de ingang een andere oplossing moeten zoeken voor die vreemde oranje stickers. Het lijkt me toch niet zo moeilijk om twee van de vele vrijwilligsters bij de twee toegangen van het museum te posteren en dat is heel wat professioneler van het publiek met een sticker te laten lopen. De openingsexpositie heeft de naam meegekregen van Wonder. Eerlijk gezegd, genoten van de geboden kunst, maar het thema is een beetje al te kunstmatig. Wel te begrijpen omdat het  KCB ook binnen de muren van Kranenburgh is getrokken en dat brengt ook veel nieuwe inzichten met zich mee. Om  Canto Ostinato zo uitdrukkelijk te profileren, nee, dat valt een beetje weg tussen al dat vele culturele, dat men van Bergen wil laten zien en waar overigens het dorp met recht trots is en dat mag het ook zijn, want ook al wordt de stroming in wetenschappelijke kringen onderschat, er zijn ook kunsthistorici die de stroming op zijn echte merites weten te beoordelen. Waarvan genoten ? Van de werken van Lucebert, hoe bizar ze er ook uitzien, van de polyethaan figuren van Folkert de Jong, van de schilderijen van Jaap Min. Het grote werk van Harrie Kuyten Orkest  uit 1936 verwierf zich een prominente plaats. Het is opgebouwd rond vier violisten, een cello en een contrabas. Naar schatting een meter hoog, twee meter breed en dat is een forse maat. Al even boeiend is het werk van Arnout Colnot, van welke schilder een werk in ons bezit was, maar weer van de hand gedaan om iets nieuws daarvoor in de plaats te kopen. In het museum hangt een werk uit 1925, bruggetje bij t Oude Hof, een markante buitenplaats in de bossen rond Bergen. Ook Eric Beets als modern schilder is er met twee schilderijen te vinden en veel ander modern werk. Kortom een bezoekje aan het nieuwe Kranenburgh is aan te bevelen en aangezien de website zoveel informatie biedt, kunt U beter daar even neuzen en heeft het weinig zin hier een of twee afbeeldingen af te drukken.
Geniet, leef, wees creatief en wees een prettig medemens voor je omgeving.
Kunstboeken, essays, rondleidingen etc. j.j.jong@quicknet nl
drs jjj, artes admirans

vergelijking is aesthetiek

Vergelijking topporselein met een topschilderij
column nr. 306 dd. 31 januari 2014

Zelden gebeurt het dat de aankoop van een boek teleurstelt. Vanaf 2000 ben je steeds op zoek naar boeken die je iets meegeven, die een standpunt kunnen wijzigen of die je wijzer maken en een beter inzicht verschaffen in werken van kunstenaars. Zo zag je op TV dat Han van Meegeren de grote kunsthistoricus Bredius om de tuin leidde met zijn Emmausgangers en ook hoe kunstroof tot doel heeft om met de gestolen kunst deals te sluiten in de criminele circuits. Let wel, de kunsthistoricus/kunstcriticus Bredius was een van de eersten die een inventarisatie maakte van alle Rembrandt werken. Zijn naam is verbonden aan een museum in Den Haag. Ook hoe een schilderij van Frans Hals twee keer werd gestolen en de laatste keer door een undercover agent van het ministerie van justitie werd teruggekocht. Dit soort zaken spelen al eeuwen in de kunstwereld. In dat kader zou het voor het Westfries Museum in Hoorn prachtig zijn als Vrouw wereld  (1622) van Jacob Waben ooit nog een keer uit de criminele handen wordt teruggekocht. Maar daar gaat deze column niet over. Het boek dat mij inspireerde tot deze column draagt de titel Kijken 2 van Rudi Fuchs, een kunsthistoricus die niet alleen veel kennis bezit maar in woord en beeld de kunst dichter bij de kijkers kan brengen. In column 304 besprak ik een vergelijking welke hij maakte tussen de schilder Verspronck en de Belgische fotograaf Luc Tuijnmans. In Kijken 2 werd nu gekozen van een even interessante vergelijking tussen een porseleinen voorwerp Ara im Meissenporzelan ( 1731) van Johann Kirchner ( 1706-1732) uit het Rijksmuseum en het prachtige bloemenstilleven van Jan van Huysum stilleven met bloemen en vruchten ( 1721).Eerlijk gezegd als je de naam Kirchner leest, denk je onwillekeurig aan Ernst Ludwig Kirchner de expressionist ( 1880-1938 zelfmoord). Het werk van deze Kirchner was door het naziregime entartet verklaard. Na enig speurwerk bleek deze Kirchner een totaal andere kunstenaar te zijn. Johann Gottlob Kirchner ( 1706-1738) Dresden-Berlijn, was beeldhouwer en Modellmeister in de Koninklijke porseleinfabriek Meissen in Dresden. Door de hobby van mijn vrouw hebben we veel landen bezocht en overal prachtige porseleinen poppen kunnen bewonderen. Het moge duidelijk zijn, dat het beste porselein uit de Duitse fabrieken komt. Het porselein maken berust daar op een eeuwenoude traditie. Waarom, denkt u, heeft Fuchs nu een prachtige porseleinen ara ( papagaai) naast een stilleven van Jan van Huysum gezet ? Naar mijn mening om het coloriet. In de gouden eeuw werden al heel veel bloemstillevens gemaakt en dat gebeurt nog altijd en er is nog altijd handel in. Fuchs becommentarieert als volgt :het kunstige ding is gemodelleerd naar Japanse voorbeelden van zulke grote levensgrote keramische vogels uit het eind van de zeventiende eeuw. Papagaaien waren zeldzaam omdat ze van ver en exotisch waren en daarom duur. Naar mijn mening heeft Fuchs deze kunstwerken naast elkaar gezet vanwege het felle coloriet. Het blauw op zijn kop roodgeel bij de staart en op het rotsblok zie je roodbruin, groen, turkoois , geel, paars en blauw. Bij het schilderij van Van Huysum : donkerrood, geel, lichtgeel, donker/lichtgroen, grijs met hooglicht bij de druiven etc. Beide kunstwerken zijn oogstrelend. Als saillant detail valt hier nog te vermelden dat in 2011 de ( Indianische Rabe) de ara dus een beschadiging opliep in het Rijksmuseum. De restauratie nam ongeveer drie maanden in beslag. Porselein restaureren is een boeiend vak. Uit de hoek van de porseleinen poppen zijn er maar enkele restaurateurs die dat fraaie werk weer in oude glorie kunnen herstellen.
Van de schoonheid en de troost, zo heette eens een serie op de Nederlandse TV. Weet u dat nog? Kunt u genieten van een mooi schilderij, van kunst ? Ook als je niet meteen de bedoeling van de kunstenaar ervaart ? Juist dan is het interessant om er achter te komen wat de kunstenaar wil uitdrukken!!
Kunstboeken, lezingen, rondleidingen, essays, etc  j.j.jong@quicknet.nl
drs jjj, artes admirans

Kerken en multifunctionaliteit

Functies van kerken veelzijdig
Column nr. 305 dd. 21-01-2014

Natuurlijk zijn niet de gegevens van alle kerken in Nederland bekend, maar wat hier geschreven wordt betreft de kerken met name in West-Friesland. Zowel protestantse als katholieke kerken, destijds gebouwd voor de dominees en de pastoors om daar de erediensten te houden in woord en viering, hebben de laatste decennia een culturele functie erbij gekregen in de vorm van exposities en concerten en voordrachten. Een gebeurtenis rond het groene kerkje van Lambertschaag in de buurt van Hoorn wordt u niet onthouden. Frans van Diepen zaliger, een vakman op het gebied van restauratietechnieken, had zich het lot van dit prachtige dorpskerkje aangetrokken, dat in een deplorabele staat verkeerde. Gaten in het dak etc. en ook binnen was er jaren geen onderhoud gepleegd en het kerkje scheen de sloop tegemoet te gaan. Koppen bij elkaar, een culturele stichting gevormd en tal van activiteiten als voordrachten, concerten etc. gaven het lieftallige kerkje een nieuw leven en een nieuwe kans. Frans ging alle dagen naar het kerkje om te zorgen dat de klok bleef lopen. Daartoe diende hij een slinger te bedienen. Hij was er koster en deed alles voor het gebouwtje, totdat hij schilders die daar schilderwerk deden, verzocht om enige leien op het dak goed te leggen. Daar hadden zij buiten hun taak van schilderen geen zin in en Frans klom zelf op het dak, maar had niet gezien dat de rollager verplaatst was en hij viel van het dak, overleefde het niet en zijn uitvaart vond plaats in het kerkje, waar de voorganger Frans vergeleek met de grote Franciscus van Assisi, die zich als opdracht had gesteld de vergane glorie van de Portiuncula kerk te herstellen. De vergelijking was treffend. Frans ligt bij zijn kerkje begraven. Zo kan je vele plaatsen noemen waar kerken culturele functies hebben gekregen zoals Hensbroek, Valkoog, Haringhuizen, Kolhorn, Eenigenburg, Aartswoud, Obdam, Winkel. Allemaal protestantse kerk( jes) die op deze wijze voor het nageslacht zijn behouden. Een vreemde eend in de bijt is de katholieke Martinuskerk van 't Veld, waar al vijf en twintig jaar exposities worden gehouden. Een platform voor aanstormend talent. Vooraanstaande kunstenaars hebben daar geëxposeerd en nu is er een expositie te zien van beeldhouwwerk van de groep van Arno en Miriam Heijligenberg uit Schagerbrug. Een bezoekje aan de kerk welke voor deze expositie open is elke zondag van 11.00 tot 13.00 uur is aan te bevelen. Zowel figuratieve figuren en plastisch esthetische werken treft u eraan. Een op een ( materiaal van Keniaanse steen) van Peter van der Wiel laat u genieten van wat mensen creatief vermogen en dat is veel als je alle exposanten hebt bewonderd. Evenzo een werk van Marianne Meijering is een knappe prestatie te noemen. Het is gemaakt van wit gekookte albast en kreeg de naam Two faces. Een opgestelde spiegel zorgt ervoor dat u de achterkant van het werk ook kunt bewonderen. Op een grote sokkel vindt u een werk van Anja Buter onder de naam lastig portret. Wat te denken van een werk als Bird, gemaakt van roze speksteen van de hand van Piet Mink. Alle werken hier de revue te laten passeren, voert te ver, maar genieten zult u zeker en de kerk is vrij toegankelijk. Wat wil je nog meer.!
Geniet, leef, tel je zegeningen en vindt een weg in onze steeds verhardende maatschappij, want de tijd van de sociale cohesie lijkt voorbij, nu het 3% begrotingstekort zaligmakend is en niet meer de achterstandspositie van duizenden burgers. De welvaartsstaat anno 2014 !!!! Kunstboeken, lezingen, rondleidingen essays, etc j.j.jong@quicknet.nl
drs jjj, artes admirans

Het duiden van de voorstelling

De fraaie combinaties van Rudi Fuchs in kijken 2
Columnr 304 dd. 13 januari 2014

Natuurlijk heeft het niets met deze column te maken, maar een foto in een ochtendblad met mensen in onderbroek in metro als nieuwe rage is wanstaltelijk. Ben niet preuts, niet verzuurd en kan een foto met naakte mensen op fietsen meer waarderen als dat belachelijke gedoe om onfatsoenlijk in je onderbroek in de metro te gaan zitten. Dat is westerse decadentie en gaat in tegen alle normen van fatsoen en gaat tegen alle normen en waarden in. Als je wilt uitdagen, zijn er voldoende mogelijkheden in de daartoe bestemde etablissementen als cafés, dancings, nachtclubs, etc.etc.
Dit is een statement en bedoeld als afkeuring. Dit is ook geen humor, maar vervelend wangedrag dat naar mijn mening niet past in de westerse maatschappij.
Rudi Fuchs, voormalig directeur van het Stedelijk Museum in Amsterdam, schrijft van tijd tot tijd boeken en in een van zijn boeken maakt hij vergelijkingen tussen willekeurige kunstschilders. In zijn laatste boek Kijken 2, behandelt hij tal van schilders en soms geeft hij interessante uiteenzettingen over bepaalde schilders zoals over Miro, Birza, Potter, Beuys, SolLeWit en laat zien, dat hij een groot connaisseur is. Om dat te worden is niet alleen kennis van belang, maar voortdurende studie en altijd scherp blijven kijken en ervan doordrongen zijn dat je -hoe groot ook je ervaring als kunstkenner- er altijd weer werken opduiken, die om nadere studie vragen en waar interessante aspecten soms zijn te ontdekken. In Kijken 2 staat een dubbel portret van twee totaal verschillende kunstschilders en wellicht daarom naast elkaar gezet. De afbeeldingen vindt U hieronder en het gaat om de portretten van Johannes Verspronck Portret van een meisje in het blauw uit 1641  en een geschilderd portret van prinses Beatrix van Luc Tuynmans onder de titel H.M 2012. Is dat dan appels met peren vergelijken. Nee. Beide portretten stralen voornaamheid en stijl uit. Het meisje in blauw is geen prinses, maar wel een meisje uit de gegoede stand getuige haar prachtig vallende jurk, de veer die zij in haar handen heeft en als tegenligster een staatsieportret van de Antwerpse schilder Tuynmans, dat volgens Fuchs via een foto is geschilderd en dat zal best zo zijn. Citaat : de foto van de koningin was in wezen een abstract beeld geworden dat je kon schilderen alsof het een stilleven is. Vorm en ruimtelijke omgeving lagen vast. Natuurlijk spelen die een rol in de ijle statigheid van het portret. Zij staat in de Oranjezaal ( Huis ten Bosch te Den Haag). Op de achtergrond is ( vaag )een stuk van het grootste schilderwerk daar, De triomf van Frederik Hendrik 1852. Daar hadden ze de beroemde Jacob Jordaens voor besteld ( Net als Tuynmans uit Antwerpen), die met zijn wendbare, retorische stijl het meest geëigend was. Dan volgt een beschrijving van het gehele schilderij en dan vervolgt Fuchs : Behalve de achtergrond is ook het patroon van lijnen en planken van de parketvloer bepalend voor de sfeer. Het is hier ook een ingehouden spektakel van discrete schilderkunst, In de ruimte staat de koningin opgesteld in een eenvoudig geplooid, roze gewaad enz. enz.
Mij intrigeert me of de voormalige koningin dit portret kent, want het is niet in opdracht van het kabinet van de koningin gemaakt. Overigens weet ik niet waar het schilderij hangt, dat moet nog even uitgezocht worden. Is de samenhang van beide portretten nu te rechtvaardigen? Het zijn geen pendanten, maar de samenhang heeft Fuchs gezocht in de stijl en voornaamheid van de afbeeldingen. Ja, die vergelijking namelijk verstrekt de kracht van beide portretten. Het portret van Verspronck heeft al een enorme zeggingskracht, maar het portret van Tuynmans krijgt door de vergelijking een boost en krijgt als het ware een sterkere facelift door het naast een sterke portrettist te zetten en dat beoogde Fuchs uiteraard.
Geniet van de kunst, breng evenwicht in je leven. Naast alle plichtplegingen, zorgen om het bestaan, blijf positief en beteken wat voor je omgeving, voor je naasten, voor de maatschappij. Geniet van kunst, van filmkunst van een goed toneelstuk, van een mooi boek, van een goede TV documentaire of een spannende sportwedstrijd. Het leven is om geleefd te worden en niet om te somberen. Tegenslag is er om er sterker uit te komen.
Kunstboeken, lezingen, essays, rondleidingen, adviezen etc. j.j.jong@quicknet.nl
drs jjj, artes admirans