column nr. 306 dd. 31 januari 2014
Zelden gebeurt het dat de aankoop van een boek teleurstelt. Vanaf 2000 ben je steeds op zoek naar boeken die je iets meegeven, die een standpunt kunnen wijzigen of die je wijzer maken en een beter inzicht verschaffen in werken van kunstenaars. Zo zag je op TV dat Han van Meegeren de grote kunsthistoricus Bredius om de tuin leidde met zijn Emmausgangers en ook hoe kunstroof tot doel heeft om met de gestolen kunst deals te sluiten in de criminele circuits. Let wel, de kunsthistoricus/kunstcriticus Bredius was een van de eersten die een inventarisatie maakte van alle Rembrandt werken. Zijn naam is verbonden aan een museum in Den Haag. Ook hoe een schilderij van Frans Hals twee keer werd gestolen en de laatste keer door een undercover agent van het ministerie van justitie werd teruggekocht. Dit soort zaken spelen al eeuwen in de kunstwereld. In dat kader zou het voor het Westfries Museum in Hoorn prachtig zijn als Vrouw wereld (1622) van Jacob Waben ooit nog een keer uit de criminele handen wordt teruggekocht. Maar daar gaat deze column niet over. Het boek dat mij inspireerde tot deze column draagt de titel Kijken 2 van Rudi Fuchs, een kunsthistoricus die niet alleen veel kennis bezit maar in woord en beeld de kunst dichter bij de kijkers kan brengen. In column 304 besprak ik een vergelijking welke hij maakte tussen de schilder Verspronck en de Belgische fotograaf Luc Tuijnmans. In Kijken 2 werd nu gekozen van een even interessante vergelijking tussen een porseleinen voorwerp Ara im Meissenporzelan ( 1731) van Johann Kirchner ( 1706-1732) uit het Rijksmuseum en het prachtige bloemenstilleven van Jan van Huysum stilleven met bloemen en vruchten ( 1721).Eerlijk gezegd als je de naam Kirchner leest, denk je onwillekeurig aan Ernst Ludwig Kirchner de expressionist ( 1880-1938 zelfmoord). Het werk van deze Kirchner was door het naziregime entartet verklaard. Na enig speurwerk bleek deze Kirchner een totaal andere kunstenaar te zijn. Johann Gottlob Kirchner ( 1706-1738) Dresden-Berlijn, was beeldhouwer en Modellmeister in de Koninklijke porseleinfabriek Meissen in Dresden. Door de hobby van mijn vrouw hebben we veel landen bezocht en overal prachtige porseleinen poppen kunnen bewonderen. Het moge duidelijk zijn, dat het beste porselein uit de Duitse fabrieken komt. Het porselein maken berust daar op een eeuwenoude traditie. Waarom, denkt u, heeft Fuchs nu een prachtige porseleinen ara ( papagaai) naast een stilleven van Jan van Huysum gezet ? Naar mijn mening om het coloriet. In de gouden eeuw werden al heel veel bloemstillevens gemaakt en dat gebeurt nog altijd en er is nog altijd handel in. Fuchs becommentarieert als volgt :het kunstige ding is gemodelleerd naar Japanse voorbeelden van zulke grote levensgrote keramische vogels uit het eind van de zeventiende eeuw. Papagaaien waren zeldzaam omdat ze van ver en exotisch waren en daarom duur. Naar mijn mening heeft Fuchs deze kunstwerken naast elkaar gezet vanwege het felle coloriet. Het blauw op zijn kop roodgeel bij de staart en op het rotsblok zie je roodbruin, groen, turkoois , geel, paars en blauw. Bij het schilderij van Van Huysum : donkerrood, geel, lichtgeel, donker/lichtgroen, grijs met hooglicht bij de druiven etc. Beide kunstwerken zijn oogstrelend. Als saillant detail valt hier nog te vermelden dat in 2011 de ( Indianische Rabe) de ara dus een beschadiging opliep in het Rijksmuseum. De restauratie nam ongeveer drie maanden in beslag. Porselein restaureren is een boeiend vak. Uit de hoek van de porseleinen poppen zijn er maar enkele restaurateurs die dat fraaie werk weer in oude glorie kunnen herstellen.
Van de schoonheid en de troost, zo heette eens een serie op de Nederlandse TV. Weet u dat nog? Kunt u genieten van een mooi schilderij, van kunst ? Ook als je niet meteen de bedoeling van de kunstenaar ervaart ? Juist dan is het interessant om er achter te komen wat de kunstenaar wil uitdrukken!!
Kunstboeken, lezingen, rondleidingen, essays, etc j.j.jong@quicknet.nl
drs jjj, artes admirans
Geen opmerkingen:
Een reactie posten