Kunst en landkaarten

VU bibliotheek beroemd om cartografie

columnr nr 303 dd 28 december 2013

Aan het einde van de jaarwende is het toch nog moeilijk om even nog wat kronkels aan het scherm toe te vertrouwen. Als de technische apparatuur, printer etc. dan ook nog eens onwillig is, gaat het weer enkele uren kosten om alles weer aan de praat te krijgen. Ik ben er vast van overtuigd dat veel pc gebruikers bij het minste geringste ongerief een deskundige laten voorrijden, die vervolgens met veel geduld alles weer in werking kan stellen.
De cartografieafdeling van de VU is in wetenschappelijke kringen befaamd en vermaard. Tijdens de propedeuse in 2002 dienden we een werkstuk te maken van een stuk belangrijke architectuur in Amsterdam. De keuze viel op een Amsterdams grachtenpand aan de Heerengracht 412, in gebruik bij ICT bedrijf Lost Boys. Verhaal verkort: op de afdeling cartografie werd een fraai stratenplan rond dit pand aan de Heerengracht aangetroffen dat als inzichtelijke bijlage bij het werkstuk werd gevoegd. Docente van Hellemondt had ons gevraagd om afmetingen te schatten van voorzijde/hoogte etc. van het pand en  was wel verbaasd dat alle maten zo nauwkeurig in het essay stonden. De bouwkundige van het pand had die naar mij gefaxt en dat heb ik haar later wel nog wel verteld. Bij het verzamelen van de gegevens mocht ik van de bewoners ook de achterzijde van het pand bewonderen, maar veel interessanter was dat er een prachtig koetshuis achter lag, waar enige foto's van geschoten werden. Tot zover het cartografisch  gedeelte van mijn essay.
 Het laatste nummer van Kunstlicht nr 4 van de jaargang 34, heeft degelijke essays als inhoud als het gaat om de relatie cartografie en kunst. Een van de afbeeldingen uit dit nummer treft U hieronder : een cartografische voorstelling van de metro in Parijs uit 1900. Ook zijn er kaarten bijgevoegd van Palestina en een schets van het stadspark de Hout in Haarlem, waar je een globale indruk krijgt hoe men destijds dat zeer bekende park wilde aanleggen, inclusief de wandelpaden. Henk  van Houtum schrijft in zijn voorwoord van zijn artikel waarin hij een verband wil leggen tussen cartografie en kunst;  Een kaart is nooit neutraal, De positivistische cartografie heeft ons de ogen doen sluiten voor het feit dat elke kaart een politieke werkelijkheid verbeeldt en zelfs versterkt. Als de cartografie terug moet terugkeren naar de kunst, naar de subjectiviteit en bovenal naar de mens, dan wijst niet Atlas, maar Hermes ons de weg.
Atlas en Hermes staan voor beelden uit de Griekse oudheid. Het is duidelijk ; immers er bestaan prachtige atlassen, rijk geïllustreerd en al mag je er vanuit gaan dat cartografisch alles klopt, het oog geniet van alles erom heen. Daarom hier ook een afbeelding van een atlas in zakformaat, rond de jaren 1950, antiquarisch voor 45 euro te koop, bij deze VU student voor 20 euro met verzendkosten. Cartografen sla je slag. Geniet van het aanbod.
En verder: geniet van wat het leven biedt en kijk uit bij het afsteken van vuurwerk. Veel prachtige kerstconcerten heeft u her en der kunnen beluisteren. Een streling voor onze gehoororganen. Wat 2014 ons gaat bieden, we wachten het af.
Kunstboeken, lezingen, adviezen, taxaties j.j.jong@quicknet.nl
drs jjj. artes admiran

                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                   

 

 

 

 

Cor de Haan 1939-2013

Talentvolle Heerhugowaards kunstschilder Cor de Haan 1939-2013

column nr 302
Vorig jaar 2012 had ik regelmatig contact met Cor omdat hij een van de honderd schilders was die in het uit te geven boek vijf eeuwen schilderkunst in West-Friesland een plaats zou krijgen. Enige jaren terug toen in Slot Schagen een lezing werd gegeven over de Joodse kunst bij Jozef Israëls, was Cor een van de toehoorders. De eerste ontmoeting met Cor de Haan was op een kunstmarkt in Opmeer, waar hij zijn aquarellen liet zien. Een van de moeilijkste technieken in de kunst. Moest vaststellen dat hij deze techniek buitengewoon goed beheerste. Wij bleven contact houden en hij ontving een uitnodiging om een plek te krijgen in mijn nog steeds niet uitgegeven boek. Hij mailde mij destijds wat gegevens die hier voor een gedeelte zijn te lezen. "Tijdens studie en werk in het bedrijfsleven bezocht hij evenwel veel musea en tentoonstellingen in binnen-en buitenland. Ook dook hij in de kunstgeschiedenis.  In de jaren negentig kwam zijn sluimerend talent naar boven. Dit zette hem aan tot het maken van schilderijen in olieverf, acryl en gemengde technieken waarbij transparantie kenmerkend is. Hij sloot zijn aan bij enkele kunstenaarsverenigingen en werd gevraagd om te exposeren.
Dan een persoonlijke ontboezeming : ' Als je in je atelier zit  ben je gewoon een tijdje van de wereld. En het blijft fascinerend als je ontdekt dat er al werkende zo maar iets onder je handen ontstaat. Al dan niet na een interne worsteling'
Cor de Haan won een schilderwedstrijd bij het vakblad ATELIER en WINDSOR & NEWTON. Hij exposeerde verder in de Grote Kerk te Alkmaar en in kasteel Marquette en ook een enkele keer in een atelier in Friesland. Het liefst, zo schreef hij, ontving hij belangstellende thuis en kon dan enthousiast over zijn werk vertellen. Van diverse van zijn schilderijen zijn vorig jaar nog extra foto's gemaakt omdat de kwaliteit van de scans onvoldoende was op het moment dat de uitgever besloot het boek in A4 formaat te gaan uitgeven.
Nergens in de pers is bericht van het overlijden van deze talentvolle kunstschilder. De familie zal het wellicht niet gewild hebben, maar dan maak ik het met deze column een klein beetje goed, omdat Cor de Haan dat verdient. Wellicht niet het grote talent om ervan te kunnen leven, maar op latere leeftijd toen hij meer vrijgesteld was, heeft hij veel kunnen inhalen. Hij schilderde traditioneel en dat realisme is in de loop der jaren weer herontdekt ook onder meer door hem. De tijd van experimenteren en avantgardistisch schilderen lijkt passe, maar altijd zijn het juist de kunstenaars die in hun ontwikkeling nieuwe wegen willen vinden en dat zal bij Cor de Haan niet anders geweest zijn.
Cor de Haan bedankt voor je talent. Je plaats nr 79 in het uit te geven boek heb je volledig waar gemaakt. Hieronder een impressie van een van zijn werken.
Geniet van al het moois dat kunstenaars ons schenken. De komende feestdagen geven veel huiselijke gezelligheid en de kerststal vertelt on een eeuwenoud geheim, dat ieder jaar weer opnieuw beleefd wordt. Kunstboeken, lezingen, essays, rondleidingen etc. j.j.jong@quicknet.nl

Wat hebben oorlog en kunst met elkaar?

De Guernica van Picasso

column nr 301

Kunstgeschiedenis studeren is niet alleen maar kennis maken met de esthetica, maar evenzeer het spoor van de geschiedenis volgen. Historiestukken laten ons veldslagen zien en vredesverdragen, maar weinig kunstenaars zullen zich geroepen voelen de oorlog vast te leggen in beelden. Het beroemde schilderij van de Guernica uit 1937 geeft in bovengenoemd beeld de grote wanhoop van een oorlog weer. machtsstrijd tussen naties en landen en staatshoofden worden in onze moderne tijd meer aan tafel uitgevochten via ambassadeurs dan in vroeger tijden met een leger te velde trekken. Ook dat is wel een stuk economie. Voor de goede orde :oorlogen bestaan.Ook al is het de grootste absurditeit en persoonlijk diende ik nagenoeg twee jaar in het Nederlandse leger als dienstplichtig korporaal in een periode van mijn leven die nu niet zo gelukkig was allemaal. Je  onttrekken aan een wet, is geoorloofd, maar de dienstweigeraars dienden maatschappelijk werk te doen en wij zorgden voor de veiligheid van ons land in de tijd dat Rusland een stuk Berlijn beheerste en men de Russische beer voor geen dubbeltje vertrouwde en terecht.
Enige jaren terug was er in Alkmaar een expositie van de groep" Kunst Eyssen". Een beeldend kunstenaar die daar werk exposeerde in de vorm van kogelwerende kleding maakte veel indruk. Met cijfers van gewelddadige steden als Johannesburg, Mexico, Bogota, is het geheel niet verkeerd in kogelwerende kleding te lopen als je overal in de stad wilt zijn. De kunsthistorica die de inleiding hield op de expositie, kwam met een stelling dat in ieder mens geweld huist. Als vredestichter en sociaal bewogen mens kwam het me vreemd over, maar de dagen daarna na veel nadenken moest ik vaststellen dat er een kern van waarheid in zit. De meeste power van de mensen wordt positief gekanaliseerd, maar velen van ons komen wel eens fout terecht met alle gevolgen van dien. En alle oorlogsgeweld valt in de categorie van leger en generaals en het geweld op straat is het domein van de politie. Maar waarom de Guernica? Eerstens om onze generatie bewust te laten worden dat oorlogen en wereldoorlogen Europa nimmer meer mogen treffen en dan heb ik het nog niets eens over de Shoa. Alhoewel ik al diverse Picasso boeken heb met afbeeldingen van bovengenoemd schilderij, stuitte ik in de boekhandel op een fraai uitgegeven werk van dit schilderij en aanvankelijk dacht ik met een kinderboek te maken te hebben en mijn echtgenote ziet het ook zo, maar het boek geeft een chronologische opbouw van het schilderij door Picasso.
In 2004 was ik met de studentenvereniging Kunst en Kitsch in Madrid. Ik had me voor deze reis aanvankelijk niet opgegeven vanwege beperkte financiën, maar er werd toch nog een gaatje gevonden en ik kon meevliegen naar Madrid. Als stad viel Madrid me tegen, maar dat werd ruimschoots goedgemaakt door het Prado en door het Reine Sofia Museum waar dit werk van Picasso hangt, in een sobere setting, maar daarom des te indrukwekkender. Op de beide flappen van de grote afbeelding van de Guernica : 40 x 100 cm in dat gekochte boek staan de volgende grijpende teksten :
"Op 4 juni 1937 besluit Picasso de laatste hand aan het schilderij te leggen. Guernica kan nu voor de ogen van de gehele wereld beginnen en de gehele wereld ziet het : mensen en dieren opgesloten in een huis dat gebombardeerd wordt".
In 1938 staat het op de wereldtentoonstelling in  Parijs, in het Spaanse paviljoen, niet ver van de Eiffeltoren, niet ver van dat Nazi Duitsland. Als een Duitse officier vraagt, wijzend op het schilderij of hij dat gemaakt heeft, zegt Picasso droogjes " Nee, dat was u"
Dat is dramatiek, dat was de reden dat ik dat fraaie boek niet kon laten liggen.
Ondanks alle getoonde ellende hierboven, blijf geloven in het goede van de mens, geniet, leef, wees creatief en een prettig medemens
Kunstboeken, lezingen, essays, rondleidingen etc. j.j.jong@quicknet.nl
drs jij artes admirans

300e column nog eenmaal Tjeerd Bottema

Tjeerd Bottema in het juiste perspectief

column nr. 300 dd. 3 december 2013

Vanaf 2008 loopt deze serie. Steeds op gratis websites bij come2me.nl, bij jenda en nu dus op blogger. Met enige moeite terug te halen, maar als websites gratis beginnen en dan vervolgens geld uit je zak gaan kloppen, is een passend beeld in onze consumptiemaatschappij, waar alles meer en meer om geld gaat draaien. Maar het gaat om columns over kunst om de lezers deelgenoot te maken van de meerwaarde van kunst, van de way of life, van het zien van andere dingen dan de alledaagse, waarin we vaak helemaal opgaan en geen oog en oor meer hebben voor een heleboel andere zaken die ons leven kleur geven en veraangenamen.
Tjeerd Bottema heeft ons bijzondere interessante dingen nagelaten. Het logo van de R.V.S, de vrouw en de man met bolhoed onder een paraplu. Die afbeelding hoef ik U niet te laten zien,. Ook niet een ontwerp voor Sluis ochtendvoer, want eerlijk gezegd is me niet bekend of het ontwerp door Sluis is gebruikt..

Dit is een knap stukje werk wat u hierboven ziet. Er staat niet bij vermeld of het nu geschilderd of getekend is, maar het zal geschilderd zijn. Bottema was uiterst getalenteerd en heeft van zijn noeste arbeid kunnen leven. Verder vindt u nog enige voorbeelden van knap tekenwerk en dan heeft u een beter inzicht van het werk van deze Friese meester. De vorige editie die het liet bij zijn Prix de Rome geeft een veel te eenzijdig beeld van zijn werk, vandaar dat deze tweede column meer een totaalbeeld geeft. Als u zelf werk van hem bent tegengekomen in schoolboeken of anderzijds, reageer zodat Tjeerd Bottema op de juiste wijze als beeldend kunstenaar wordt herinnerd.
Geniet van de schone kunsten, wees creatief, leef, houdt goede moed ook als het tegenzit en wees een prettig medemens.
Kunstboeken, literatuur, lezingen, rondleidingen, essays, etc. j.j.jong@quicknet.nl
Een bod van € 250- op een Bomans verzameling is van de hand gewezen, u mag bieden vanaf € 750.-
drs jjj, artes admirans.