Een stukje architectuur aan de Herengracht in Amsterdam

Herengracht 412
columnr nr. 310 dd. 27 februari 2014

Het middelste pand is nr 412, links daarvan 410

 

 

In de Schagense boekhandel werd het nieuwe exemplaar aangetroffen van alle grachtenpanden in de Amsterdamse grachtengordel. Tijdens het tweede jaar van de kunstgeschiedenis studie voor de propedeuse lag het accent op de architectuur. Dat hield onder meer in dat je een essay diende te schrijven met als onderwerp een beeldbepalend gebouw om daarop alle verworven kennis los te laten. Sommige collega's kozen het bekende pand Felix Meritis, anderen een grachtenpand. Je kon kiezen uit een aantal panden, die door de docent waren opgegeven. Voorkeur ging uit naar een pand aan de Herengracht in de buurt van de gouden bocht waar in de gouden eeuw Berckheide zijn beroemde schilderij maakte, dat weer terug is in het Rijksmuseum. Een andere collega had ook al een grachtenpand uitgekozen en beide gingen op stap om de eerste fysieke kennismaking te doen. Van de overzijde van de gracht werden er eindeloos veel foto's gemaakt, die mogelijk voor het essay gebruikt konden worden. Ook mocht binnen worden gekeken en het pand was in gebruik door een ICT bedrijf Lost Boys. In een centrale ruimte stond een raceauto destijds van Jos Verstappen. Dat hoorde bij het imago van deze snelle jongens, die hun geld met de snelle media verdienen. Men was dat wel gewend daar dat studenten kwamen kijken. Ook de toegang naar het prachtige koetshuis werd niet onthouden en zo kon uitgebreid het pand worden bestudeerd. De docent had ook gevraagd de maten van het pand te vermelden. Via de technische man van het pand werden de maten nauwkeurig gefaxt zodat heel nauwkeurig de maten in het dossier kwamen. Achteraf werd dit later aan de docent gemeld, dat deze van de technische staf van het pand waren doorgegeven. Al eerder werden in deze columns gewag gemaakt van de uitgebreide cartografische afdeling van de VU bibliotheek. Vanuit die afdeling werd een weergave van de plattegrond uit 1876 verworven en bij de bijlagen van het essay gevoegd. Architect van het pand was Philip Vingboons. De bouw startte aan het einde van 1664 en werd in 1667 voltooid. Naar hedendaagse begrippen een lange bouwperiode, maar in vergelijking met de Middeleeuwse kathedralenbouw over een periode van een eeuw, dus betrekkelijk kort. In het pand huisden veel bankiers In 1937/1938 zat er een bedrijf in dat onder de naam Cementijzerwaren Wittenberg opereerde. Het pand is aan de straatzijde 14.8 meter breed . De goothoogte ligt op 15.40 meter en het ins 28.35 meter diep. Alle bouwkundige omschrijvingen uit het essay laten we voor wat die destijds waard waren om een goed cijfer te halen, maar interessant is wel om te weten dat de raampartijen uit 16 vlakken bestaan, iedere keer vier bij vier. Door de symmetrie  kreeg dit pand zijn fraaie architectonische uitstraling. De panden van de grachtengordel behoorden bij de happy few van de gouden eeuw. Men wilde laten zien dat het familiefortuin goed was besteed. In  de industriële 19e eeuw vertrok de upper ten naar de buitenplaatsen van 't Gooi en Kennemerland, waar zij de fraaie buitenplaatsen stichtten. Hierbij enige indrukken van het pand. De foto's zijn door de schrijver gemaakt. Geniet, wees actief en creatief en wees een aangenaam medemens voor allen met je dagelijks en veel te maken hebt. Ondanks de moeilijke economische tijd is ons land vooraanstaand als het gaat om Winterspelen in Sotsji,, wereldkampioenschappen in Brazilië en ook al toonaangevend op het gebied van grond-weg en waterbouw.
Kunstboeken over veel onderwerpen, lezingen, essays, rondleidingen, adviezen etc. j.j.jong@quicknet.nl


drs jjj, artes admirans

Eerlijkheidshalve dient hier te worden vermeld, dat de tekening van dit fraaie grachtenpand werd gemaakt door mijn echtgenote Corry Jong-Meijer

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Dit is het koetshuis in de tuin, dat door een archeologische afdeling van de stad Amsterdam werd gebruikt als kantoorruimte.

 

Timetraveller in galerie Wegert en Sadocco

Timetraveller vlucht 224

column nr 309 dd 18 februari 2014

Van dit kunstproject maakte deze kunsthistoricus zelf deel uit. Het was een gezamenlijk project van Jabu Arnell en Ferry Jong. De galerie is gevestigd in het Noordhollandse Winkel en meerdere malen werd ik ingezet om spullen van Alkmaar naar Winkel te verhuizen. De galerie is van Wilma Wegert en Serge Sadocco, die een aantal jaren terug op deze locatie een galerie vestigde. Wilma Wegert heeft gedurende enkele jaren in Parijs en Tokyo gewoond en op het raam van de galerie staat:
Paris-Tokyo-Winkel en suggereert dat zij in die steden ook galeries hebben, maar dat is een grapje, zei Wilma. Maar soms vragen bezoekers waar onze galeries in deze steden zich bevinden. De galeriehouders hebben iets met moderne kunst en buurman Eric Beers - zijn werk hangt onder meer in Kranenburgh in Bergen NH- heeft daar ook al eens geëxposeerd. De timetraveller van Ferry en Jabu is een vervolgproject van eerdere installaties in het oude pand van Schuurman in Alkmaar, waar zij in een grote ruimte Vlucht 072 hadden geïnstalleerd. Een grote houten constructie in de ruime hal, waarin allerlei video-installaties waren geplaatst. Het maakte op de kunstwereld van Alkmaar veel indruk en een foto van hun werk verscheen op de voorpagina van de Alkmaarse courant. Hun tweede timetraveller bouwden zij op verzoek van Schoorlse kunst vierdaagse en die werd gebouwd in een oude dancing. Daar hadden de kunstenaars de makke, dat zij grote spiegels moesten neutraliseren, hetgeen zij deden door een gang te bouwen naar de timetraveller toe. In Winkel bouwde Ferry Jong een shuttle, die de vlucht 0224 ( kengetal van Winkel) die de vlucht in de tijd verbeeldde. Daarnaast had hij een constructie gebouwd, waar de timetraveller met motor was neergestort en het projectiel zag er verweerd en roestig uit. Het deed een zoontje van de bezoekers opmerken ; Pappa jij kan betere hutten bouwen. Door gebrek aan ruime was de video-installatie van Afrikaanse kunst ( Jabu) in een andere ruimte geplaatst, maar een goede kenner kon de verbanden wel leggen. De expositie werd afgesloten met een kunstdiner tussen de kunstinstallatie dat voortreffelijk was verzorgd door Wilma Wegert en Serge Sadocco. Op vragen van Wilma merkte Ferry op dat de timetraveller verleden en heden met elkaar deelt en dat hij tijdens het gehele proces van de opbouw telkens weer een andere opzet bouwde, tot het uiteindelijke resultaat. Bijzonder interessant was de discussie over kunst met Alex Prooper, een digital artist, die ook al enige keren aan de Schoorlse kunstvierdaagse deelnam. ( www.alexp.nl) Alex zette uiteen dat hij bezig was met een bewerking van de Canto ostinato van de Bergense musicus Simeon ten Holt. Hij was volop bezig om computer technisch grip te krijgen op het gehele muziekgebeuren en daarmede een manipulatie te maken. Verder heeft hij met zijn vriendin binnenkort een performance in Gent en had enige voorstellingen gemaakt voor kinderen in Brugge en Antwerpen. Binnenkort is hij ook present bij een kunstmanifestatie in Leiden, dat in de grachten van de stad plaats vindt. Ferry Jong stelde vast dat hij met Alex een click heeft als het gaat om het creatief denken. Daarom ook was Alex aangeschoven bij het diner om over de kunst te filosoferen en dat lukte met al die creatievelingen buitengewoon goed. Wilma Wegert maakt van de sessie een essay, dat goed dienst kan doen als PR voor de kunstenaars. In haar galerie komen veel studenten van de Rietveld academie die projecten als die van Ferry en Jabu opzetten gedurende enkele dagen of weken. Prettige bijkomstigheid dat de kunstenaars slaapplaatsen hebben in de galerie en niet heen en weer hoeven te reizen. Ook Ferry Jong bleef gedurende enkele nachten in de galerie om zijn project af te bouwen. De Finissage in plaats van vernissage is de afsluiting van het project, maar zal voor de kunstenaar meer voldoening schenken als een bijeenkomst bij de opening. Dan is er meestal geen gelegenheid om het kunstwerk intensief te bespreken. Het werk van Ferry Jong mag je als conceptuele kunst zien, waar het kunstwerk in een lang proces tot stand en waarin de loop van het proces soms interessanter en belangrijker als het uiteindelijke kunstwerk. Hierbij treft u aan de uitnodiging van de expositie en het visitekaartje van Alex Prooper
Geniet van kunst, het ligt voor het oprapen, maar je moet het wel zien. Kunstboeken, lezingen, essays, rondleidingen, taxaties,etc. j.j.jong@quicknet.nl
drs jjj, artes admirans

Stillevens

Parate kennis stelt in staat te combineren
column nr. 308 dd. 13 februari 2014

Als je lang intensief met kunst bezig bent, ga je verbanden zien, die een ander helemaal niet heeft opgemerkt of niet bij heeft stilgestaan. Zo werd tijdens de studiereis naar Berlijn in 2005 tijdens het referaat een verband gelegd tussen portretten van echtparen van Manet en Frans Hals.  Daar zaten nogal wat jaren tussen, maar bij onderzoek bleek dat Manet met een Nederlandse vrouw was getrouwd en tijdens zijn verblijf in ons land, de portretkunst van Frans Hals nauwkeurig had bestudeerd en de opzet van zijn schilderij ontleende aan het beroemde huwelijksportret Isaac Massa en Beatrice van der Laan ook wel geschreven als Beatrix van der Laen.( 1622) Het hangt alweer enige tijd in de eregalerij van het Rijks. Rudi Fuchs is een man met veel parate kennis en een scherpe blik. In zijn boek Kijken 2, zet hij twee stillevens naast elkaar. Dit keer een schilderij van Cezanne met allerlei soorten vruchten en enkele flessen met vloeistof, waarvan je mag aannemen dat het wijn zal zijn en het vergelijkende schilderij van Ina van Zyl uit 2011, meer dan 121 jaar later, onder de titel "prepared eggs",want Cesanne schilderde zijn stilleven in 1890. De motivatie omschrijft Fuchs als volgt"
" het kleine schilderij toont ons een realistische waarneming die zo pas kon ontstaan nadat de abstracte kunst was uitgevonden, We zien een opgemaakt ei in een donkere omgeving. Dat motief is eerst strak en koud, in drie aspecten verdeeld; het donker van de achtergrond, het kille gladde wit van het halve ei en het grijs gele ornament dat van de dooier gemaakt is. Prepared Egg, is zo een abstract beeld van een figuratief motief. Het is net als het schilderij van Cezanne klein, Het beeld lijkt echter groot en monumentaal.
Hij gaat door met de vergelijking en omschrijft : Cezanne liet zich door effecten van kleur en licht afleiden, maar de intens geconcentreerde Ina van Zyl heeft wat er te schilderen is, vast in de hand.
Die laatste vaststelling is buitengewoon  interessant, want hoe vaak lees je niet, dat composities gaandeweg het schilderen definitief ontstaan nadat er tijdens het schilderen andere inzichten komen en een opzet geheel wordt gewijzigd. Er zijn talloze schilderijen met volslagen andere ondertekeningen, die geheel afwijken van het uiteindelijke werk en dit soort zaken speelt bij andere creatievelingen, bij beeldhouwers, maar evenzeer bij schrijvers. Werk van Ina van Zyl, ken ik nauwelijks, maar durf in deze wel met Fuchs mee te gaan. De afbeeldingen ziet u hieronder.
Geniet van Sotsji, van de topprestaties van al die sporters die jarenlang bezig zijn geweest, die ultieme prestatie daar neer te zetten en ons land heeft al 12 keer laten zien, dat wij daar, zeker wat het schaatsen betreft meetellen. Je kunt nu eenmaal beter met zijn allen com

petitief sporten dan oorlog voeren. Je moet immers toch ook weer een keer vrede sluiten en de veroorzaakte ellende opruimen.
Kunstboeken, lezingen, essays, rondleidingen, adviezen en taxaties, j.j.jong@quicknet.nl
drs jjj, artes admirans

Het nieuwe Kranenburgh in Bergen

Kranenburgh cultuurtempel in Bergen NH

column nr. 307 dd. 4 februari 2014

Op de eerste plaats moet je vaststellen dat de aanbouw aan de voormalige villa geslaagd is. Dat is voor de architect, lijkt me, best wel een zware opgave geweest. Plak maar eens een modern gebouw aan een neo-renaissancistische villa. In het werkcollege architectuur van mijn laatste studiejaar schreef ik een essay over de aanbouw door Daniel Liebeskind aan het Joods historisch museum te Berlijn. Samen met een andere student hebben we dat museum op onze vrije dag tijdens de verplichte studiereis bezocht. Nog altijd staan die averechtse vormen van dat museum op mijn netvlies. Later in Osnabrück heeft hij een dergelijk architectuur nog een keer toegepast. Beide musea benadrukken de Shoa als aanklacht aan de westerse maatschappij. In Osnabrück is dat een vaste expositie van de joodse schilder Felix Nussbaum, die uiteindelijk ook slachtoffer werd van de Jodenvervolging in World War II. In Berlijn zijn dat meer fotoreportages en de donkere toren die je een indruk willen geven van die treinen met gedeporteerde slachtoffers naar Auschwitz , Dachau, Bergen-Belsen. De joodse schilder Else Berg die tot de Bergense School wordt gerekend, ondervond dat harde lot ook in Auschwitz. De mensheid zal het nooit leren. Wat in Afghanistan en Syrië nu gebeurt, valt in veel opzichten te vergelijken met de situatie in die afgrijselijke oorlog. Het conflict zit diep en nu spelen onderwerpen als Rusland, Sharia etc. etc. Een moeilijk conflict dat zomaar niet op te lossen valt.
Het bezoek aan het museum was interessant maar men zou bij de ingang een andere oplossing moeten zoeken voor die vreemde oranje stickers. Het lijkt me toch niet zo moeilijk om twee van de vele vrijwilligsters bij de twee toegangen van het museum te posteren en dat is heel wat professioneler van het publiek met een sticker te laten lopen. De openingsexpositie heeft de naam meegekregen van Wonder. Eerlijk gezegd, genoten van de geboden kunst, maar het thema is een beetje al te kunstmatig. Wel te begrijpen omdat het  KCB ook binnen de muren van Kranenburgh is getrokken en dat brengt ook veel nieuwe inzichten met zich mee. Om  Canto Ostinato zo uitdrukkelijk te profileren, nee, dat valt een beetje weg tussen al dat vele culturele, dat men van Bergen wil laten zien en waar overigens het dorp met recht trots is en dat mag het ook zijn, want ook al wordt de stroming in wetenschappelijke kringen onderschat, er zijn ook kunsthistorici die de stroming op zijn echte merites weten te beoordelen. Waarvan genoten ? Van de werken van Lucebert, hoe bizar ze er ook uitzien, van de polyethaan figuren van Folkert de Jong, van de schilderijen van Jaap Min. Het grote werk van Harrie Kuyten Orkest  uit 1936 verwierf zich een prominente plaats. Het is opgebouwd rond vier violisten, een cello en een contrabas. Naar schatting een meter hoog, twee meter breed en dat is een forse maat. Al even boeiend is het werk van Arnout Colnot, van welke schilder een werk in ons bezit was, maar weer van de hand gedaan om iets nieuws daarvoor in de plaats te kopen. In het museum hangt een werk uit 1925, bruggetje bij t Oude Hof, een markante buitenplaats in de bossen rond Bergen. Ook Eric Beets als modern schilder is er met twee schilderijen te vinden en veel ander modern werk. Kortom een bezoekje aan het nieuwe Kranenburgh is aan te bevelen en aangezien de website zoveel informatie biedt, kunt U beter daar even neuzen en heeft het weinig zin hier een of twee afbeeldingen af te drukken.
Geniet, leef, wees creatief en wees een prettig medemens voor je omgeving.
Kunstboeken, essays, rondleidingen etc. j.j.jong@quicknet nl
drs jjj, artes admirans