mooie nieuwe tijd: 2013

zaterdag 28 december 2013

Kunst en landkaarten

VU bibliotheek beroemd om cartografie

columnr nr 303 dd 28 december 2013

Aan het einde van de jaarwende is het toch nog moeilijk om even nog wat kronkels aan het scherm toe te vertrouwen. Als de technische apparatuur, printer etc. dan ook nog eens onwillig is, gaat het weer enkele uren kosten om alles weer aan de praat te krijgen. Ik ben er vast van overtuigd dat veel pc gebruikers bij het minste geringste ongerief een deskundige laten voorrijden, die vervolgens met veel geduld alles weer in werking kan stellen.
De cartografieafdeling van de VU is in wetenschappelijke kringen befaamd en vermaard. Tijdens de propedeuse in 2002 dienden we een werkstuk te maken van een stuk belangrijke architectuur in Amsterdam. De keuze viel op een Amsterdams grachtenpand aan de Heerengracht 412, in gebruik bij ICT bedrijf Lost Boys. Verhaal verkort: op de afdeling cartografie werd een fraai stratenplan rond dit pand aan de Heerengracht aangetroffen dat als inzichtelijke bijlage bij het werkstuk werd gevoegd. Docente van Hellemondt had ons gevraagd om afmetingen te schatten van voorzijde/hoogte etc. van het pand en was wel verbaasd dat alle maten zo nauwkeurig in het essay stonden. De bouwkundige van het pand had die naar mij gefaxt en dat heb ik haar later wel nog wel verteld. Bij het verzamelen van de gegevens mocht ik van de bewoners ook de achterzijde van het pand bewonderen, maar veel interessanter was dat er een prachtig koetshuis achter lag, waar enige foto's van geschoten werden. Tot zover het cartografisch gedeelte van mijn essay.
Het laatste nummer van Kunstlicht nr 4 van de jaargang 34, heeft degelijke essays als inhoud als het gaat om de relatie cartografie en kunst. Een van de afbeeldingen uit dit nummer treft U hieronder : een cartografische voorstelling van de metro in Parijs uit 1900. Ook zijn er kaarten bijgevoegd van Palestina en een schets van het stadspark de Hout in Haarlem, waar je een globale indruk krijgt hoe men destijds dat zeer bekende park wilde aanleggen, inclusief de wandelpaden. Henk van Houtum schrijft in zijn voorwoord van zijn artikel waarin hij een verband wil leggen tussen cartografie en kunst; Een kaart is nooit neutraal, De positivistische cartografie heeft ons de ogen doen sluiten voor het feit dat elke kaart een politieke werkelijkheid verbeeldt en zelfs versterkt. Als de cartografie terug moet terugkeren naar de kunst, naar de subjectiviteit en bovenal naar de mens, dan wijst niet Atlas, maar Hermes ons de weg.
Atlas en Hermes staan voor beelden uit de Griekse oudheid. Het is duidelijk ; immers er bestaan prachtige atlassen, rijk geïllustreerd en al mag je er vanuit gaan dat cartografisch alles klopt, het oog geniet van alles erom heen. Daarom hier ook een afbeelding van een atlas in zakformaat, rond de jaren 1950, antiquarisch voor 45 euro te koop, bij deze VU student voor 20 euro met verzendkosten. Cartografen sla je slag. Geniet van het aanbod.
En verder: geniet van wat het leven biedt en kijk uit bij het afsteken van vuurwerk. Veel prachtige kerstconcerten heeft u her en der kunnen beluisteren. Een streling voor onze gehoororganen. Wat 2014 ons gaat bieden, we wachten het af.
Kunstboeken, lezingen, adviezen, taxaties j.j.jong@quicknet.nl
drs jjj. artes admiran

woensdag 18 december 2013

Cor de Haan 1939-2013

Talentvolle Heerhugowaards kunstschilder Cor de Haan 1939-2013

column nr 302
Vorig jaar 2012 had ik regelmatig contact met Cor omdat hij een van de honderd schilders was die in het uit te geven boek vijf eeuwen schilderkunst in West-Friesland een plaats zou krijgen. Enige jaren terug toen in Slot Schagen een lezing werd gegeven over de Joodse kunst bij Jozef Israëls, was Cor een van de toehoorders. De eerste ontmoeting met Cor de Haan was op een kunstmarkt in Opmeer, waar hij zijn aquarellen liet zien. Een van de moeilijkste technieken in de kunst. Moest vaststellen dat hij deze techniek buitengewoon goed beheerste. Wij bleven contact houden en hij ontving een uitnodiging om een plek te krijgen in mijn nog steeds niet uitgegeven boek. Hij mailde mij destijds wat gegevens die hier voor een gedeelte zijn te lezen. "Tijdens studie en werk in het bedrijfsleven bezocht hij evenwel veel musea en tentoonstellingen in binnen-en buitenland. Ook dook hij in de kunstgeschiedenis. In de jaren negentig kwam zijn sluimerend talent naar boven. Dit zette hem aan tot het maken van schilderijen in olieverf, acryl en gemengde technieken waarbij transparantie kenmerkend is. Hij sloot zijn aan bij enkele kunstenaarsverenigingen en werd gevraagd om te exposeren.
Dan een persoonlijke ontboezeming : ' Als je in je atelier zit ben je gewoon een tijdje van de wereld. En het blijft fascinerend als je ontdekt dat er al werkende zo maar iets onder je handen ontstaat. Al dan niet na een interne worsteling'
Cor de Haan won een schilderwedstrijd bij het vakblad ATELIER en WINDSOR & NEWTON. Hij exposeerde verder in de Grote Kerk te Alkmaar en in kasteel Marquette en ook een enkele keer in een atelier in Friesland. Het liefst, zo schreef hij, ontving hij belangstellende thuis en kon dan enthousiast over zijn werk vertellen. Van diverse van zijn schilderijen zijn vorig jaar nog extra foto's gemaakt omdat de kwaliteit van de scans onvoldoende was op het moment dat de uitgever besloot het boek in A4 formaat te gaan uitgeven.
Nergens in de pers is bericht van het overlijden van deze talentvolle kunstschilder. De familie zal het wellicht niet gewild hebben, maar dan maak ik het met deze column een klein beetje goed, omdat Cor de Haan dat verdient. Wellicht niet het grote talent om ervan te kunnen leven, maar op latere leeftijd toen hij meer vrijgesteld was, heeft hij veel kunnen inhalen. Hij schilderde traditioneel en dat realisme is in de loop der jaren weer herontdekt ook onder meer door hem. De tijd van experimenteren en avantgardistisch schilderen lijkt passe, maar altijd zijn het juist de kunstenaars die in hun ontwikkeling nieuwe wegen willen vinden en dat zal bij Cor de Haan niet anders geweest zijn.
Cor de Haan bedankt voor je talent. Je plaats nr 79 in het uit te geven boek heb je volledig waar gemaakt. Hieronder een impressie van een van zijn werken.
Geniet van al het moois dat kunstenaars ons schenken. De komende feestdagen geven veel huiselijke gezelligheid en de kerststal vertelt on een eeuwenoud geheim, dat ieder jaar weer opnieuw beleefd wordt. Kunstboeken, lezingen, essays, rondleidingen etc. j.j.jong @quicknet.nl

woensdag 11 december 2013

Wat hebben oorlog en kunst met elkaar?

De Guernica van Picasso

column nr 301

Kunstgeschiedenis studeren is niet alleen maar kennis maken met de esthetica, maar evenzeer het spoor van de geschiedenis volgen. Historiestukken laten ons veldslagen zien en vredesverdragen, maar weinig kunstenaars zullen zich geroepen voelen de oorlog vast te leggen in beelden. Het beroemde schilderij van de Guernica uit 1937 geeft in bovengenoemd beeld de grote wanhoop van een oorlog weer. machtsstrijd tussen naties en landen en staatshoofden worden in onze moderne tijd meer aan tafel uitgevochten via ambassadeurs dan in vroeger tijden met een leger te velde trekken. Ook dat is wel een stuk economie. Voor de goede orde :oorlogen bestaan.Ook al is het de grootste absurditeit en persoonlijk diende ik nagenoeg twee jaar in het Nederlandse leger als dienstplichtig korporaal in een periode van mijn leven die nu niet zo gelukkig was allemaal. Je onttrekken aan een wet, is geoorloofd, maar de dienstweigeraars dienden maatschappelijk werk te doen en wij zorgden voor de veiligheid van ons land in de tijd dat Rusland een stuk Berlijn beheerste en men de Russische beer voor geen dubbeltje vertrouwde en terecht.
Enige jaren terug was er in Alkmaar een expositie van de groep" Kunst Eyssen". Een beeldend kunstenaar die daar werk exposeerde in de vorm van kogelwerende kleding maakte veel indruk. Met cijfers van gewelddadige steden als Johannesburg, Mexico, Bogota, is het geheel niet verkeerd in kogelwerende kleding te lopen als je overal in de stad wilt zijn. De kunsthistorica die de inleiding hield op de expositie, kwam met een stelling dat in ieder mens geweld huist. Als vredestichter en sociaal bewogen mens kwam het me vreemd over, maar de dagen daarna na veel nadenken moest ik vaststellen dat er een kern van waarheid in zit. De meeste power van de mensen wordt positief gekanaliseerd, maar velen van ons komen wel eens fout terecht met alle gevolgen van dien. En alle oorlogsgeweld valt in de categorie van leger en generaals en het geweld op straat is het domein van de politie. Maar waarom de Guernica? Eerstens om onze generatie bewust te laten worden dat oorlogen en wereldoorlogen Europa nimmer meer mogen treffen en dan heb ik het nog niets eens over de Shoa. Alhoewel ik al diverse Picasso boeken heb met afbeeldingen van bovengenoemd schilderij, stuitte ik in de boekhandel op een fraai uitgegeven werk van dit schilderij en aanvankelijk dacht ik met een kinderboek te maken te hebben en mijn echtgenote ziet het ook zo, maar het boek geeft een chronologische opbouw van het schilderij door Picasso.
In 2004 was ik met de studentenvereniging Kunst en Kitsch in Madrid. Ik had me voor deze reis aanvankelijk niet opgegeven vanwege beperkte financiën, maar er werd toch nog een gaatje gevonden en ik kon meevliegen naar Madrid. Als stad viel Madrid me tegen, maar dat werd ruimschoots goedgemaakt door het Prado en door het Reine Sofia Museum waar dit werk van Picasso hangt, in een sobere setting, maar daarom des te indrukwekkender. Op de beide flappen van de grote afbeelding van de Guernica : 40 x 100 cm in dat gekochte boek staan de volgende grijpende teksten :
"Op 4 juni 1937 besluit Picasso de laatste hand aan het schilderij te leggen. Guernica kan nu voor de ogen van de gehele wereld beginnen en de gehele wereld ziet het : mensen en dieren opgesloten in een huis dat gebombardeerd wordt".
In 1938 staat het op de wereldtentoonstelling in Parijs, in het Spaanse paviljoen, niet ver van de Eiffeltoren, niet ver van dat Nazi Duitsland. Als een Duitse officier vraagt, wijzend op het schilderij of hij dat gemaakt heeft, zegt Picasso droogjes " Nee, dat was u"
Dat is dramatiek, dat was de reden dat ik dat fraaie boek niet kon laten liggen.
Ondanks alle getoonde ellende hierboven, blijf geloven in het goede van de mens, geniet, leef, wees creatief en een prettig medemens
Kunstboeken, lezingen, essays, rondleidingen etc. j.j.jong @quicknet.nl
drs jij artes admirans

dinsdag 3 december 2013

300e column nog eenmaal Tjeerd Bottema

Tjeerd Bottema in het juiste perspectief

column nr. 300 dd. 3 december 2013

Vanaf 2008 loopt deze serie. Steeds op gratis websites bij come2me.nl, bij jenda en nu dus op blogger. Met enige moeite terug te halen, maar als websites gratis beginnen en dan vervolgens geld uit je zak gaan kloppen, is een passend beeld in onze consumptiemaatschappij, waar alles meer en meer om geld gaat draaien. Maar het gaat om columns over kunst om de lezers deelgenoot te maken van de meerwaarde van kunst, van de way of life, van het zien van andere dingen dan de alledaagse, waarin we vaak helemaal opgaan en geen oog en oor meer hebben voor een heleboel andere zaken die ons leven kleur geven en veraangenamen.
Tjeerd Bottema heeft ons bijzondere interessante dingen nagelaten. Het logo van de R.V.S, de vrouw en de man met bolhoed onder een paraplu. Die afbeelding hoef ik U niet te laten zien,. Ook niet een ontwerp voor Sluis ochtendvoer, want eerlijk gezegd is me niet bekend of het ontwerp door Sluis is gebruikt..

Dit is een knap stukje werk wat u hierboven ziet. Er staat niet bij vermeld of het nu geschilderd of getekend is, maar het zal geschilderd zijn. Bottema was uiterst getalenteerd en heeft van zijn noeste arbeid kunnen leven. Verder vindt u nog enige voorbeelden van knap tekenwerk en dan heeft u een beter inzicht van het werk van deze Friese meester. De vorige editie die het liet bij zijn Prix de Rome geeft een veel te eenzijdig beeld van zijn werk, vandaar dat deze tweede column meer een totaalbeeld geeft. Als u zelf werk van hem bent tegengekomen in schoolboeken of anderzijds, reageer zodat Tjeerd Bottema op de juiste wijze als beeldend kunstenaar wordt herinnerd.
Geniet van de schone kunsten, wees creatief, leef, houdt goede moed ook als het tegenzit en wees een prettig medemens.
Kunstboeken, literatuur, lezingen, rondleidingen, essays, etc. j.j.jong@quicknet.nl
Een bod van € 250- op een Bomans verzameling is van de hand gewezen, u mag bieden vanaf € 750.-
drs jjj, artes admirans.

vrijdag 29 november 2013

Een groot Fries schildertalent Tjeerd Bottema

Tjeerd Bottema 1884-1978

column nr 279 dd. 29 november 2013

Als Alma Tadema wordt genoemd, zullen de kunstkenners zeggen, dat is toch die Friese schilder die klassiek schilderde, het schopte tot het Engelse Hof en op handen werd gedragen door de Parijse Salon. Ja, inderdaad. Dat u van Tjeerd Bottema
nog nooit gehoord heeft, is niet verwonderlijk, omdat feitelijk Bottema meer als illustrator dan als kunstschilder gekarakteriseerd kan worden en eerlijk gezegd als niet een boek over hem toevallig uit een bestand kwam van iemand die kleiner gaat wonen, in de voorraad tweedehands boeken was gekomen dat had zeker hier een andere tekst gestaan. Het boek onder de titel van de illustrator is in die zin bijzonder omdat het een bewerkte tekst is van zijn eigen biografie. Deze tekst is bewerkt door Lykele Jansma en op deze wijze krijg je natuurlijk wel een authentiek egp-document. Dit soort boeken is boeiend en telkens grijp je er weer naar, omdat je alle details in je wilt opnemen om een beeld te krijgen van de grote kwaliteiten van deze illustrator. Dat waren er vele. Zijn vakmanschap was er dermate hoog niveau dat hij in 1907 de Prix de Rome won met een bijbels schilderij met als onderwerp een passage uit Genesis 24: 16-18. Een vrouw die voor een voorbijganger water put en passant te drinken geeft. Dat zijn teksten vaak met een diepere laag, omdat voorbijganger een belangrijk figuur is. Voor een aantal tijdschriften die ons totaal onbekend voorkomen, illustreerde hij zoals De ware Jacob, Zondagsblad van Het Volk, It Heitelan, Een buitengewoon harde werker die van zijn illustreren kon leven omdat veel van zijn werk in het onderwijs werd gebruikt.
Ook deze week de actualiteit gevolgd. Een bezoek aan de PAN stond wel gepland, maar allerlei andere zaken namen zoveel tijd in beslag dat dit bezoek aan de RAI werd geschrapt, terwijl twee vrijkaarten van kunsthandel Ligthart nu ongebruikt liggen. De heer Ligthart, een streekgenoot, ontmoette ik enige malen bij Sotheby, maar kwam er meestal niet toe, nader met hem kennis te maken, maar via LinkedIn konden we nader kennis maken met elkaar.
Je zult als Stedelijk Museum ineens 127 nieuwe werken in ontvangst mogen nemen. Dan heb je een topdag en kan je de positie van je museum versterken. Onze hoofdstad is rijk bedeeld met prachtige musea. De Noordkop is maar povertjes bedeeld met mC:\users\Jan\SkyDrive\documentenusea. Het Stedelijk Museum van Alkmaar, het Westfries Museum in Hoorn en het Zuiderzeemuseum in Enkhuizen. Dat zijn de pijlers, na het gedwongen sluiten van het Scheringa museum in Spanbroek. Dat was een zeer grote aderlating
geniet, leef, wees creatief, beweeg, dans, zing en wees een prettig medemens
Kunstboeken, lezingen, essays, rondleidingen etc. j.j.jong@quicknet.nl
Hieronder treft u nog een afbeelding van zijn winnende schilderij op de Prix de Rome
drs jjj artes admirans

vrijdag 22 november 2013

Erna van Mondfrans, schilder van het realisme

Vrouw met grote passie voor de schilderkunst

column nr 278

Door mijn studie kunstgeschiedenis raakte ik verzeild in een van oorsprong oud vissersdorp aan de Westfriesedijk in Kolhorn Buiten de prachtige ligging aan de voormalige Zuiderzeedijk in de tijd dat de Wieringermeer nog niet bestond, kent het dorp tal van bezienswaardigheden en de voormalige gemeente Niedorp heeft wel geprobeerd daar een toeristische push aan te geven, maar het ontbreekt het dorp op dat gebied aan een bepaalde vorm van professionalisme om het dorp te laten doorbreken en het een image te geven als toeristische trekpleeisters aan de andere kant van de provincie met dorpen als Callantsoog, Egmond, Wijk aan Zee, of in Friesland Hindeloopen, Makkum etc.
Het dorp kent wel een bepaalde bekendheid door de drie nachtmarkten, maar dan houdt het ook op. Wel zijn er nog enige rondleiders, die al het fraais van het dorp laten zien en dat zijn dan de straatjes met de oude dijkwoningen, de Laurenskerk en de twee kleine musea de Turfschuur en OpZeeland.
Vreemd is het dat de rondleiders laten kiezen tussen de Laurenskerk en de beide musea.
Dat heeft te maken dat achter al deze bezienswaardigheden diverse groepen zitten, die ieder voor zich hun toko willen behartigen en derhalve niet met elkaar werken, maar ieder voor zich de toerist binnen de accommodatie te halen en dat is spijtig. Wel enige mensen zijn aan het proberen om daar initiatieven wat te stroomlijnen, maar dat is een uiterst moeilijk en delicate aangelegenheid.
Mijn persoonlijke bemoeienis met Kolhorn stamt uit 2005 na het behalen van mijn bachelor, dat het bestuur van de beide musea op het idee bracht om een kunsthistoricus binnen te halen om de beeldende kunst van OpZeeland meer body te geven. Dat doe ik met veel plezier en met name de exposities van Dirk Breed, Jan Pieter Pool en van een aantal naïeve schilders trok veel belangstelling. Ook Erna van Mondfrans, die in Kolhorn haar atelier heeft, exposeerde in OpZeeland.
Het accent van de expositie lag op regionaal niveau en veel van haar werken hadden \Kolhorn of de regio tot onderwerp
jl.. zaterdag 16 november waren enige bestuursleden van het museum OpZeeland bij haar thuis uitgenodigd om haar nalatenschap aan ons museum in ontvangst te nemen. Deze donatie bestond uit zeven pastels in lijst met als onderwerp 'De Buurt" een straat in \Kolhorn, drie pentekeningen van geknotte wilgen en een olieverfschilderij met een afmeting van 90 x 90, met als onderwerp "De groeten uit Kolhorn".
Dat was heel bijzonder. Erna werd in 1941 in \Hilversum geborenen volgde een opleiding in grafische vakken aan de Rietveldacademie te Amsterdam. Later raakte ze verliefd op het West-Friese platteland en streek neer in Kolhorn. Zij heeft enkele keren geëxposeerd in Galerie Waterloo te Winkel.
Daar waar ik sprak over de slechte cohesie tussen alle groepen die \Kolhorn willen promoten, is daar ook nog verspilling van energie als Wim van Schaik zijn schilderijencollectie van onder meer Dirk Breed wil onderbrengen in het voormalige Joods werkdorp te Slootdorp. Een fraai pand met grote historische waarde als het gaat om de joodse geschiedenis, maar de excentrische ligging van het pand aan de rand van de Wieringermeer is het meest grote nadeel om daar een succesvol Dirk Breed museum te stichten,
Geniet, leef, wees actief, wandel, fiets en wees een prettig medemens
Kunstboeken, lezingen, rondleidingen, essays etc.j.j.jong @quicknet.nl

donderdag 14 november 2013

mooie nieuwe tijd: De Rembrandt literatuur

mooie nieuwe tijd: De Rembrandt literatuur: Iedere kunsthistoricus een eigen kijk op het grote fenomeen Rembrandt column nr 277 dd 14 november 2013 De laatste jaren verschenen v...

mooie nieuwe tijd: De Rembrandt literatuur

mooie nieuwe tijd: De Rembrandt literatuur: Iedere kunsthistoricus een eigen kijk op het grote fenomeen Rembrandt column nr 277 dd 14 november 2013 De laatste jaren verschenen v...

De Rembrandt literatuur

Iedere kunsthistoricus een eigen kijk op het grote fenomeen Rembrandt

column nr 277 dd 14 november 2013

De laatste jaren verschenen van prominente kunsthistorici grote uitgaven met prachtige reproducties van de hand van Horst Gerson, van Tumpel, Van Gelder, Hofstede de Groot, van Van de Wetering en eerder van Bredius Allen vooraanstaande auteurs die je een bepaalde kijk geven op de grote meester van de Gouden Eeuw. Op deze titel vallen zonder veel moeite enige boekenplanken te vullen. Daarbij komt dat het een actueel onderwerp blijft wanneer ergens een museum een werk heeft aangekocht of verkocht en de grote Rembrandttentoonstellingen doen ook nog een stevige duit in het zakje.

Voeg daarbij het werk van het Rembrandt Research Project olv professor Ernst van de Wetering en het plaatje is bijna compleet. Op uitnodiging van de KRO TV werd ik enige tijd terug benaderd om een praatje te maken over Rembrandt's meesterwerk de Nachtwacht. Alhoewel ik best in staat ben daar enthousiast over te vertellen heb ik de redactie van dat program verwezen naar Ernst van de Wetering die dat praatje in de studio dan ook heeft gehouden.

Aanleiding voor deze column zijn twee boekwerkjes welke ik onlangs in mijn bezit kreeg en ieder op een eigen wijze het fenomeen Rembrandt belichten. De kunsthistoricus Rudi Fuchs schreef in 1968 een boekwerkje onder de titel Rembrandt en Amsterdam. Je richt dan slechts je focus op de relatie van Rembrandt met de stad Amsterdam. Daar is natuurlijk veel over te zeggen en te schrijven en dat heeft Fuchs dan ook gedaan. Een van de hoofdstukken gaat over Rembrandt, de Joden en de bijbel.

Daar schrijft hij onder meer op pagina 46 : Rembrandt zag Christus met minder omwegen in de aestetica: als de Jood die hij geweest is, als een jonge, ernstige rabbi, in zichzelf gekeerd en nederig.

Uit een ander fraai uitgegeven door TIME-LIFE boek door auteurs als Robert Wallace, H. W, Janson en Seymour Slive tref je een bijzonder interessant onderwerp aan over zijn landschappen. Het handelt hier over etsen. Zoals U weet zijn de etsen van Rembrandt even beroemd als zijn schilderijen en hij beheerste deze techniek op buitengewoon vakkundige wijze. Op pagina 96 treffen we de volgend passage :
De Hollanders van de zeventiende eeuw hielden bijzonder veel van landschapsschilderijen. Vele duizenden van deze gevoelige, eenvoudige en bekoorlijke werkjes zijn er nog over, die een bron van verrukking vormen voor de liefhebbers { ........} Sommige kunstenaars maakten slechts voorstellingen van kanalen en duinen, anderen legden zich toe op stadsgezichten, zeegezichten, bossen, wintertafereeltjes of maanlandschappen.
Rembrandt hield zich slechts twintig jaar met het landschap bezig, van ongeveer zijn dertigste tot zijn vijftigste levensjaar
Zijn romantische werken maakte hij met olieverf, zijn realistische werken maakte hij al etsend of tekenend.
Van deze beide benaderingen van Rembrandt door Fuchs en die drie Amerikaanse kunsthistorici
vindt U hieronder beide een afbeelding

Geniet, leef, wees creatief en blijf in beweging en wees een prettig medemens.
Kunstboeken, lezingen, essays, rondleidingen j.j.jong@quicknet.nl
drs jjj artes admirans.

donderdag 7 november 2013

Wat is kunst ?

De vertaling van het boek van Lev Tolstoi ( 1828-1910) in 2013 met een wetenschappelijke kijk op kunst

column nr 276 dd, 7 november 2013

Na zeven jaar studie kunstgeschiedenis is het opmerkelijk om in een boek van Tolstoi te gaan zoeken wat nu kunst is. Het boek Wat is kunst kreeg ik cadeau en de titel intrigeerde me dusdanig dat ik het in enen heb uitgelezen, maar geen andere kijk op de kunst heb gekregen. Het boek is van grote klasse qua schrijfstijl en opvatting, maar is bovenal filosofisch en een dergelijke blik op een onderwerp richten, is niet verkeerd, eerdere verhelderend.
De belangrijkste passage die ik heb opgepikt deel ik met U : pagina 66
- kunst ontstaat doordat iemand in zichzelf een eerder ervaren gevoel doet herleven met het oogmerk dit via gebaren, lijnen, kleuren, klanken of woorden op zo'n manier uit te beelden dat anderen het deelachtig worden. Dankzij de kunst kan de mens bewust, met bepaalde uiterlijke signalen, een door hem ondervonden emotie aan zijn medemensen communiceren, zodat die erdoor wordt meegesleept en erin kan delen---
Zijn commentaar daarop : Kunst is niet zoals de metafysici beweren, de openbaring van een met geheimenissen beladen idee, niet schoonheid, niet God, evenmin is het zoals de fysiologische georiënteerde esthetici beweren, een spel waarin de mens zijn overtollige energie kan lozen of een systeem van uiterlijke signalen die naar emoties verwijzen of de productie van aangename objecten: en kunst ia al helemaal geen genot.
Mijn visie op bovenstaande hersenspinsels. Kunstenaars ondergaan invloeden van buiten van de directe omgeving maar ook van denkwijzen als godsdiensten, politiek. In dat brein van de kunstschilder kunnen door al die prikkels bijzondere inspiratie ontstaan. Verder verheft de kunst de mens, maar of je dat moet afleiden van de absolute begrippen als schoonheid, waarheid, volmaaktheid, -in ieder geval niet direct- is een open vraag..

Nog een passage op pagina 128:
Echte kunst is alleen mogelijk als er aan een aantal voorwaarden is voldaan. Met zijn levensvisie moet de maker zijn tijd vooruit zijn, zijn gevoelens moeten diep doorleefd zijn, hij moet het verlangen koesteren zijn innerlijk met zijn medemensen te willen delen en in omstandigheden verkeren die dat mogelijk maken en tenslotte dient hij nog eens te beschikken over een gave van een van de kunsten.
Tolstoi heeft het over alle disciplines inclusief literatuur, muziek en dans.
De laatste voorwaarde is wel heel belangrijk : kwaliteit van werk leveren en dat is aanleg en hard werken, oefenen, oefenen, leren, uitvoeren en tot in de finesses werken en het tijdstip van voltooiing moeilijk kunnen bepalen.
De laatste passage op pagina 214
De opdracht van de kunst is enorm, hand in hand met de wetenschap en met de religie als leidraad moet zij ervoor zorgen dat de vreedzame samenleving die in onze dagen slechts in stand kan worden gehouden met behulp van bepaalde instituties-rechtspraak, politiek, caritatieve instellingen, arbeidsinspectie en dergelijke- het werk wordt van mensen die daar bewust en omdat het hen gelukkig maakt, voor kiezen. Kunst moet geweld liquideren
Kunst leert : hoe iemand om moet gaan met religieuze objecten, met zijn ouders, met zijn kinderen, zijn vrouw, zijn verwanten, vreemden en buitenlanders. met oudere mensen en met gezagdragers, met vijanden en dieren.
Kortom de psychologische/pedagogische waarde is dus buitengewoon groot om een cultureel mensen te vormen

Natuurlijk- even iets anders - heeft U verbaasd gestaan van die ontdekking van die Entartete Kunst in München van Cornelius Gurlitt. Ik heb daar persoonlijk veel over geschreven in columns, maar in het kader van deze column heeft deze roofkunst de mens niet cultureel verrijkt .Een verguisde afbeelding van Chagall, gaat hierbij. Geniet, leef, wees creatief, zing, heb zorg voor de medemens en u leeft in de geest van de grote filosoof Lev Tolstoi

Kunstboeken, historische boeken over Ned. Indie, rondleidingen, essays, lezingen j.j.jong@qucknet.nl
drs jjj, artes admirans

woensdag 30 oktober 2013

De drie Gouden Eeuwen

De drie gouden eeuwen naar het oordeel van kunsthistoricus prof. dr. J. J. M. Timmers ( 1907-1996)

column nr 275 dd 30 oktober 2013

Soms lees je in boeken nieuwe inzichten, die bij nader inzien een bron van waarheid bevatten, maar geen algemene erkenning als geschiedkundige feiten hebben gekregen. Als we het over de Gouden Eeuw hebben denken we aan de zeventiende eeuw met de opkomende grachtengordel in Amsterdam en de grote schilders als Rembrandt, Frans Hals, Albert Cuyp, Verspronck, Ruysdael, Berkheyde etc. Maar evenzeer kenden de Nederlanden eerdere grotere bloeiperioden en prof. Timmers noemt als eerste Gouden Eeuw, de tijd tussen 1100-1225 in het Maasgebied met de opbloei van de Romaanse kunst- bouw en beeldhouwkunst, letterkunde en boekverluchting. De tweede Gouden eeuw laat 1300 tot 1400 onder de Bourgondische vorsten, in welke periode de gotiek opbloeide.

Deze zienswijze kan ik grote lijnen best wel onderschrijven. Als het woord Gouden Eeuw valt, denken we aan het rijke Holland, dat goede sier maakte in Nederlands Indie en met de opbrengst van deze schatten prachtige gebouwen neerzette. De kolonialen dreven handel met die uitheemse goederen, maakten goede sier en bouwden pakhuizen en fraaie stadspaleizen in de grachtengordel van ons hoofdstad. Professor Timmers schreef in 1984 een boek over de glorie van Nederland en heeft geprobeerd vanaf de Romeinse tijd licht te werpen op de culturele geschiedenis van de lage landen. Dat is ambitieus, maar het meeste intrigeerde mij persoonlijk hoe de negentiende eeuw door deze wetenschapper was beschreven. Professor Timmers tekende en schilderde zelf ook en was daarbij een groot theoreticus en kenner van de kunstgeschiedenis. Hij volgde op de Radboud universiteit te Nijmegen professor Gerard Brom op en doceerde kunstgeschiedenis van 1936-1940

Willem Witsen : De oude schans te Amsterdam, nauwkeurige lijnen naar de werkelijkheid

Breitner, cavalerie in de duinen bij Scheveningen, minder nauwkeurig lijnenspel, wel sfeervol

. Enige markante passages volgen hier In de traditie van die voortkabbelende kunst van de grote meesters van de zeventiende eeuw was het maar al te veel brave en huisbakkene kunst.. Beslist geen voedingsbodem voor modernisme. Het impressionisme wilde de werkelijkheid direct vangen en de schilders schilderden dan ook en plein air. Zo natuurgetrouw mogelijk. Begin van de twintigste eeuw komt de grote kentering. Op weg naar de abstracte kunst, alleen een idee vertolken.

In dat kader ziet hij de schilders als Breitner en Witsen eind negentiende eeuw nog teveel vastzitten aan de realiteit. Breitner laat in dat opzicht een lossere toets zien, maar in het schilderij De oude schans schilder Witsen heel nauwkeurig de raampartijen en Witsen is al bezig de impressionistische methode een beetje los te laten. Bij Breitner is dat veel minder het geval en alles blijft daar veel vager, diffuser en wat meer mythisch

Van beide schilders treft U hieronder een afbeelding aan en oordeelt U zelf maar wat Timmers als onderscheid tussen beide schilders aanvoert.

Geniet, leef, wees creatief, musiceer, wandel, teken, zing of pak de fiets en trek erop uit.

Kunstboeken, lezingen, essays, rondleidingen, adviezen, taxaties etc j.j.jong@quicknet.nl

maandag 21 oktober 2013

mooie nieuwe tijd: De kwetsbaarheid van kunst

mooie nieuwe tijd: De kwetsbaarheid van kunst: Veertig fraaie iconen ontsnapt aan brand columnr nr 274 dd 21 oktober 2013 Enige weken wijdde ik een column aan de iconen van mijn tacht...

De kwetsbaarheid van kunst

Veertig fraaie iconen ontsnapt aan brand

columnr nr 274 dd 21 oktober 2013

Enige weken wijdde ik een column aan de iconen van mijn tachtigjarige zus, die geëxposeerd stonden in de Martinuskerk van 't Veld. Bezoekers schreven in het gastenboek lovende woorden en diverse mensen vroegen naar de prijs van de fraaie kunstwerken.
Tot !!!! Ja, het leidde het einde van de expositie in. Na een dienst bij gelegenheid van de viering van het tweede lustrum van de Lourdesgroep 't Veld e.o, had men nagelaten de 300 waxinelichtjes te doven.
De gehele kerk kwam onder een zwarte kaarsenloef en ook haar iconen zaten onder een lichte vieze vette laag. Aangezien het gehele kerkgebouw gereinigd moest worden door een professioneel schoonmaakbedrijf, hadden we de iconen voorlopig op een neutrale plek gelegd. Later zijn ze met behulp van haar schoondochter weer teruggebracht naar haar huis in Schagen.

Alhoewel mijn zus aanvankelijk dacht zelf de kunstwerken te kunnen schoonmaken met alcohol of ossegalzeep, bleek na verder onderzoek dat dit misschien niet de manier van restaureren zou zijn en bijgevolg wordt nu afgewacht wat de expert van de verzekering van de kerk zeggen en of zij de iconen dient te laten reinigen door een deskundig schoonmaakbedrijf.
Zo kwetsbaar is kunst nu. De iconenschilderes schrok in eerste instantie vreselijk en door haar volslagen doofheid viel communiceren niet gemakkelijk. Van alle iconen zijn foto's in de kerk gemaakt en kan men met de experts van het verzekeringsbedrijf de schade vaststellen en tot reinigen overgaan.
Van de zijde van het regionale Noordhollands Dagblad mocht zij het bloemetje van de week ontvangen. In het intervieuw met de journaliste van de krant vielen een paar dingen op. Op de eerste plaats haar wens om zelf de iconen te mogen reinigen en op de tweede plaats haar grote verknochtheid aan haar werken. Zij is zich ervan bewust in een lange traditie te werken en zo inhoud te geven aan haar geloof. Op mijn leeftijd kan ik moeilijker de diensten in een kerk bijwonen, omdat ze nagenoeg doof is, maar op deze wijze kan ze toch uiting geven aan haar diepe geloofsbeleving.
Zo in het licht bezien is kunst kwetsbaar en lang niet altijd voor de eeuwigheid bestemd. We refereren in dit verband even aan de Entartete Kunst in het verfoeide Derde Rijk van Hitler, waar veel kunst onder andere van Kirchner en andere gewoon werd verbrand. En hoeveel kunstroven leidden er niet toe dat kunstwerken van de aardbodem verdwijnen. Het Art Loss Register in Dusseldorf wordt steeds maar dikker en het percentage kunstwerken dat later nog ergens opduikt, is uiterst miniem
Geniet, leef, bezoek het komende weekend de Internationale poppen-berenbeurs in de Brabanthallen te Den Bosch. U ziet er fraaie kunstwerken van mijn echtgenote. Twee topstukken vindt U er. De vlucht naar Egypte en De geboorte te Bethlehem. Pak uw kans. Het zijn vriendelijke prijzen voor deze kunstwerken.
Kunstboeken, lezingen, rondleidingen, essays, j.j.jong@quicknet.nl
drs jjj, artes admirans

zondag 20 oktober 2013

Nederlands Interuniversitair Kunsthistorisch Instituur te Florence: Nederlands Kunsthistorisch Instituut te Florence...

Nederlands Interuniversitair Kunsthistorisch Instituur te Florence: Nederlands Kunsthistorisch Instituut te Florence

...: Nederlands Kunsthistorisch Instituut te Florence Column nr 255 dd Hemelvaartsdag 9 mei 2013 Het is alweer tien jaar geleden dat een vijf...

Nederlands Interuniversitair Kunsthistorisch Instituur te Florence: Kunst als belegging

Nederlands Interuniversitair Kunsthistorisch Instituur te Florence: Kunst als belegging: Kunst, handel, belegging Column nr 261 dd 18 juni 2013 Citaat uit ' Kunstlicht" nr 34, 2013 artikel van Olav Velthuis (UVA) en ...